прил. 1. (настойчивый) дьаныардаах; упорный человек дьаныардаах киһи; 2. (упрямый) кэчэс, өһөс; 3. (требовательный, стойкий) дьаныардаах, уҕараабат; упорная борьба дьаныардаах охсуһуу.

сов. 1. (удержаться на ногах) уй, уйуттан хаал, охтума; 2. перен. (остаться стойким) тулуй, тулус.

прил. I. (прочный, твёрдый) бөҕө, кытаанах; крепкое дерево бөҕө мас; 2. (здоровый, сильный) бөҕө, кытаанах, чэгиэн (хол. доруобуйа); 3. перен. (стойкий) кытаанах, кытаанах санаалаах; тыйыс (о духе, воле); 4. (большой, сильный) кытаанах, күүстээх; крепкий мороз кытаанах тымныы; крепкий ветер күүстээх тыал; 5. (насыщенный) хойуу, уохтаах, хатан; крепкие напитки уохтаах утахтар; # крепкий сон кытаанах уу, кытаанахтык утуйуу; крепкое словцо үөхсүү тыл; крепкий на ухо разг. дөйүҥү.

I. крепкий; бөҕө таҥас крепкая ткань; бөҕө киһи а) сильный человек; б) стойкий, непоколебимый человек; бөҕө эйэ нерушимый мир; 2. частица 1) усил.: ас бөҕө бэлэмнэммит приготовлено много кушанья; киһи бөҕө кэлбит собралось множество людей; киһи бөҕө эбиккин оказывается, ты ужасный человек; үөрүү бөҕө большая радость; хаһыы бөҕөнү түһэрдэ он криком кричал; эрэй бөҕөнөн аҕаллым я с большим трудом принёс (это); 2) модальная, выражает а) отрицательную оценку, пренебрежение, отвращение ну и; дьэ , кавалер бөҕө ! ну и кавалер!; сүөһү бөҕө дни! ну и скотина!; б) готовность, согласие: биэрдэхтэринэ , ылан бөҕө если дадут, я возьму с удовольствием; барсан бөҕө я охотно пойду с вами.

прил. 1. (большой физической силы) күүстээх; сильные руки күүстээх илиилэрдээх; 2. (твёрдый, стойкий) күүстээх, кытаанах; сильная воля күүстээх воля; сильный характер кытаанах характер; 3. (хорошо вооружённый) күүстээх; сильная армия күүстээх армия; 4. (могущественный, мощный) күүстээх, кыахтаах; сильное государство күүстээх государство; 5. (дающий большую мощность) күүстээх; сильный мотор күүстээх мотуор;. 6. (по величине, степени проявления) күүстээх; сильный ветер күүстээх тыал; сильное желание күүстээх баҕа; 7. (сведущий, талантливый) күүстээх, кыахтаах, кыайар; сильный ученик күүстээх үөрэнээччи; в математике он силён математикаҕа кини кыахтаах; # иметь сильную руку где-л. кыахтаах илии көмөлөөх буол (кыахтаах көмөлөһөр киһилэн).

быть стойким; стойко, упорно бороться за или против кого-л.; оказывать достойное, равное по силе сопротивление кому-л.; Ийэ дойдуларын туруулаһан көмүскээбиттэрэ они достойно защищали свою Родину; кинини кытта ким туруула-һыаҕай кто ему окажет достойное сопротивление (такого человека нет).