Якутские буквы:

Русский → Якутский

борт судна

суудуна, хараабыл ойоҕоһо (суудуна холлоҕоһо а. э. ойоҕос эркинэ барыта. Ханас ойоҕоһо бакборт, оттон уна ойоҕос штирборт дэнэр. Суудна уйуга ойоҕоһо төһө үрдүгүттэн тутулуктаах.)

водоизмещение судна

суудуна уйуга (суудуна бэйэтин ыараханынан ыган таһаарар уутун ахсаана. Ол ахсаан сыҕаллыбыт уу сабардамыгар уонщ ыйааһыныгар, онтон сыҕаллыбыт уу ыйааһьгаа суудуна ыйааһыныгар тэҥ.)

главные размерения судна

суудуна сүрүн кээмэйдэрэ (суудуна төһө улаханын быһаарар кэм-нээһиннэр: устата, ойоҕос эркинин үрдүгэ, ууга олоруутун диринэ эҥин.)

грузовое устройство судна

суудуна куруус-туур тэрилэ (суудуна курууһу тиэнэр, сүөкүүр уонна сыҕарытар тэрилэ. Торуостаах көтөҕөр сис (грузовая стрела), биир сиргэ турар эбэтэр сыцарыйар кыраан, ардыгар лиил, конвейер, элеватор, пневматическай сүө-кээччи уо. д. а. С. к. т. ахсааныгар киирэллэр.)

дноуглубительные судна

диринэтэр суудуна-лар (уу түгэҕин кумаҕын, былыыгын оботторон, хаһан диршгэтэргэ туттуллар суудуналар. Д. с. сыапка олордул-лубут тиһилик хомуостардаах, буору оботторордоох, тааһы үлтүрүтэрдээх энин буолаллар.)

дрейф судна

суудуна туора оҕустарыыта (суудуна тыалга, долгунна уонна сүүрүккэ оҕустаран баран иһэр хайысхатыттан халыйыыта.)

нос

сущ
мурун

нос

м. 1. мурун; 2. (клюв) тумус; 3. (судна) тумус; 4. см. носок I 2; # натянуть (или наставить) нос кому-л. разг. отуойкаҕа олорт, кураанаҕы куустар; повесить нос разг. санааҕа түс; совать нос разг. онно-манна ороос, булкус; не видеть дальше своего носа разг. муннуҥ анныттан ырааҕы көрүмэ; из-под (самого) носа разг. муннун анныттан, көр-дөрбүтүнэн туран; остаться с носом разг. албыннат, кураанаҕы куус.

нос судна

суудуна тумса (суудуна бөҕө-таҕа, долгуну, ууну хайытар, кырыылаах гына оноһуллубут инники күөнэ.)

осадка судна

суудуна олоруута (суудуна түгэҕин саамай анныкы туочуката уу ньууруттан төһө дириҥнэ тимириитин кээмэйэ.)

парус судна

суудуна баарыһа (мотуора суох, тыал күүһүнэн устар суудуна маачтатыгар тиирэ тардыл-лар бөҕө болотуна эбэтэр имнллэннэс атын матырыйаал.)

академическое судно

академическай суудуна, оиочо (уһун синньигэс чэпчэки оночо. Ойоҕоһугар куукталардаах, иһигэр иннинэн-кэннинэн сыҕарытыллар олбохтордоох. А. с. күрэхтэһэргэ эбэтэр үөрэнэргэ аналлаах.)

буксирное судно

буксуурдуур суудуна (-буксуурдуур аал. Бэйэтэ хаампат ааллары, болуоттары соһор аналлаах. Б. с. муораҕа, өрүскэ, күелгэ туттуллар. Б. с-лар үгүстэрэ буксуурдарын торуоһунан соһоллор, сорохторо күөннэринэн үтэллэр.)

бункеровочное судно, бункеровщик

буункар-дааччы, буункардыыр суудуна (суудуналары турар эбэтэр уста сылдьар кэмнэригэр оттугунан хааччыйар суудуна. Б. с. убаҕас оттугу хачайдыыр эбэтэр таас чоҕу атын суудунаҕа сүөкүүр тустаах тэриллээх.)

винтовое судно

биинтэлээх суудуна (салбахтардаах биинтэ ууну ытыйар күүһүнэн устар суудуна. Билиҥҥи ууну үрдүнэн да аннынан да сылдьар суудуналар үксүлэрэ биинтэ эрдиилээхтэр. Биинтэ үксүн суудуна кэннигэр олордуллар.)

грузовое судно

таһадас суудуната (таһаҕаһы таһарга аналлаах суудуна. Т. с-ра кураанах курууһу, кутуллар убаҕаһы (наливные) таһааччыларга уонна атын-атын таһаҕаһы холбуу тиэнээччилэргэ (комбинированные) араарыллаллар. Итилэр бэйэлэрин оноһууларынан, та-һаҕаһы тиэиэр ньымаларынан уо. д. а. бэлиэлэринэн уратылара үгүс.)

кабельное судно

хаабыл суудуната (уу анныгар хаабылы туһэрэр, таһаарар уонна өрөмүөннуүр суудуна. X. с. алта километр дириннээх ууга чаас аайы 15 км хаабылы түһэрэр кыахтаах.)

каботажное судно

хабатаас, каботаж суудуната (муораҕа биэрэк чугаһынан сылдьар таһаҕас таһар суудуна.)

контейнерное судно, контейнеровоз

контейнер таһар суудуна (контейнердаах таһаҕаһы, контейнер-дары таһарга анаан оҥоһуллубут суудуна. К. т. с. контейнердары түргэнник тиэйэргэ, сүөкүүргэ анаан киэҥ-куоҥ. Ардыгар бэйэтэ туспа кырааннаах, атын даҕаны көтөҕөр тэриллэрдээх. Сорох контейнардары паалыбатыгар эмиэ ылар.)

наливное судно, танкер

куттунардаах суудуна, таанкар, танкер (убаҕаһы (неби, бензины, сымаланы, арыыны, арыгыны, химикаттары уо. д. а.) систиэринэлэригэр, атыннык ааттанарынан таанкаларыгар кут-тан таһар 500 тыһыынча туоннаҕа тиийэ уйуктаах суудуна.)

парусно-моторное судно

баарыстаах-мотуор-даах суудуна (баарыһын таһынан эбии ис умайыылаах мотуордаах суудуна. Мотуора тыал суоҕар эбэтэр эргийэ-ригэр-урбайарыгар (маневрирование) үлэлэтиллэр.)

парусное судно

баарыстаах суудуна (тыалга үрдэрэн устар суудуна. 1-7 маачталаах буолар. Урут муоранан устарга уонна сэбилэниилээх күүстэргэ туһаныл-лара. Билигин спортка, сынньалаҥна, үөрэнэргэ эрэ аналлаах Б. с-лары оҥороллор.)

пассажирское судно

дьону таһар суудуна (12 киһиттэн итэҕэһэ суох ахсааннаах дьону уонна кинилэр малларын таһар суудуна. 2000-тан тахса киһини олордор Д.т.с-лар бааллар, өрүһүнэн, муоранан эбэтэр хайатынан ^аҕарар устарга ананан оҥоһуллаллар.)

спасательное судно

өрүһүйэр суудуна (-иэдээннэ тубэспит суудунаҕа көмөлөһөр аналлаах суудуна. Ө. с. түргэн сырыылаах уонна баһаары умуруорар, ууну хачайдыыр, өрөмүөннүр (уу анныгар эмиэ), буксу-УРДУУР тэриллэрдээх.)

судно

I с. мор. судно (хараабыл, борокуот).

судно

II с. (сосуд) тахсан киирэр иһит (балыыһаҕа).

судно на воздушной подушке

салгын сыттыктаа* суудуна (күөнүн аннынан үрдэриллэр күүстээх салгЫ' нынан өрө дэгдэтиллэн түргэнник (чааска 100-150 км) айанныыр суудуна.)

судно на подводных крыльях

анныгар кынаттаа* суудуна (алый күөнүгэр оноһуллубут кынатын көтөҕөр күүһүнэн өрө дагдайан ууну кырсынан чэпчэкитик айанныыр дъону таһар суудуна. Түргэнэ чааска 60-100 км.)

сухогрузное судно

тиэллэр таһаҕас суудуната (таһаҕас суудунатын биир көрүнэ. Киппэлэммит, дьааһыктаммыт таһаҕаһы эбэтэр буочукалаах убаҕаһы тиэйэргэ табыгастаах оноһуулаах. Ол иһигэр контейнердары, маһы, тоҥ таһаҕаһы (рефрижераторные) эгин эрэ тиэнэр туһааннаах оҥоһуулаах тус-туспа хас да араастардаах.)

Якутский → Русский

судно

судно; өрүс суднота речное судно.


Еще переводы:

чурбаан

чурбаан (Якутский → Русский)

разг. 1) чурбан, чурка (обрубок дерева); чурбааны хайыт= расколоть чурбан; 2) перен. чурбан (о глупом человеке). чурумчу 1) кольцо (прутяное, вдеваемое в нос быка); 2) петля (на носу несамоходного судна, через к-рую протягивают буксирный трос).

аал

аал (Якутский → Русский)

I 1) см. болуот ; 2) уст. всякое плавучее сооружение: судно, баржа, паузок и т. п.; ааттаспыт аалы көтөҕөр посл. мольбой (человек) и плот с места сдвигает # аалын баһа хоҥнон биэрбэт он медлит, он мешкает (букв. нос его судна никак не сдвигается); көтөр аал разг. воздушный корабль.
II уст.: аал уот священный огонь; домашний очаг; аал уоту отун , иэримэ дьиэни тэрин обзаведись уютным домом, разведи неугасаемый огонь (пожелание стариков молодым); аал луук мас миф. священный дуб; аал уххан эпитет духа домашнего очага.

носовой

носовой (Русский → Якутский)

прил. 1. мурун; носовая полость мурун көҥдөйө; 2. мурун; носовые звуки лингв, мурун дорҕоонноро; 3. (находящийся на носу судна) тумус, тумус өттүнээҕи; # носовой платок сыыҥтыыр былаат.

сонтоҕор

сонтоҕор (Якутский → Русский)

образы, большой мясистый нос.

сморкать

сморкать (Русский → Якутский)

сов. что: сморкать нос сыынтаа.

сантай=

сантай= (Якутский → Русский)

образн. иметь большой вздёрнутый нос.

корма

корма (Русский → Якутский)

ж. (судна) куорма, кутурук.

мачта

мачта (Якутский → Русский)

в разн. знач. мачта; судно мачтата мачта судна; антенна мачтата мачта для антенны.

высморкать

высморкать (Русский → Якутский)

сов. что: высморкать нос сыыҥтаа, сыыҥтаан кэбис.

онтой=

онтой= (Якутский → Русский)

иметь тупой нос с высокой переносицей.