(ан=) тыл сүрүн чааһынан этиллэр бэлиэ, свойство суоҕун бэлиэтиир тыл иннигэр сыстар эбиискэ, хол. анормальный нормальнайа суох; алогичный логичнайа суох, логиката суох. и

I частица
ээ. Ыйытыыга туттуллар тыл. А? Что ты сказал? - Ээ? Туох диэтиҥ?
II союз
оттон, буоллаҕына, буоллаххына. я читаю, а ты пишешь - мин ааҕабын, оттон эн суруйаҕын; мин ааҕабын, эн буоллаххына суруйаҕын. я пришел, а он остался - мин кэллим, оттон кини хаалла. Мэлдьэһиигэ бу ситим тыл туттуллубат: не я, а он - мин буолбатах, кини; не пишет, а рисует - суруйбат, уруһууйдуур

I союз оттон, ол гынан баран, да (сороҕор тпуспа тылбаастаммат); я пришёл, а он остался дома мин кэллим, оттон кини дьиэтигэр хаалла; на горе дом, а под горой ручей хайа үрдүгэр дьиэ, оттон анныгар үрүйэ; хотя была уже ночь, а никто из нас не спал хайыы-үйэ түүн этэ да, биһигиттэн ким да утуйа илигэ;¹ я зайду к вам послезавтра, а не завтра мин эһиэхэ өйүүн сылдьыаҕым, сарсын буолбатах; поезд уходит через час, а ты ещё не готов к отъезду поезд биир чааһынан барар, оттон эн буоллаҕына барарга өссө да бэлэмэ суоххун; он спрашивал, а сам не слушал кини ыйыталаһара, ол гынан баран бэйэтэ истибэт этэ; что ты делаешь? — А я читаю эн тугу гынаҕын? — Оттон мин ааҕабын; # а именно чопчу эттэххэ; а (не) то (в противном случае) инньэ гымматаххына, ол буолбатаҕына; спеши, а то опоздаешь тиэтэй, (инньэ гымматаххына) хойутуоҕуҥ.
II частица ээ; что ты сказал? а? туох диэтиҥ? ээ?; сынок, а сынок, иди сюда! уолум, ээ, уолум, кэл манна!
III межд. ээ, ньии; а, вот оно что! ээ, бу курдук эбит дии!; а, попался! түбэстиҥ ээ!