сыҥсый; 2. перен. (жаловаться) кыҥкый- хобот м. хобот (слон мунна). ход м. 1. (движение, перемещение) хаамыы, айан, сырыы; ускорять ход хаамыыгын түргэтэт; ход рыбы балык сырыыта; 2. перен. (развитие чего-л.) хаамыы, баран иһии; ход исторического развития историческай сайдыы хаамыыта; 3. тех. хаамыы; ход поршня поршень хаамыыта; ход станка станок хаамыыта; 4. (ходовая часть) ход, хаамара (массыына хаамар чаапа); колёсный ход көлөһө ход; на резиновом ходу эрэһиинэ хаамардаах; 5. (в игре) хаамыы, түһүү; ход тузом тууһунан түһүү; ход белых үрүҥнэр хаамыылара; 6. перен. (праём, манёвр) хардыы; дипломатический ход дипломатическай хардыы; 7. (вход) аан; чёрный ход кэтэх аан; 8. (коридор, тоннель) сылдьар сир; подземный ход сир аннынан сылдьар сир; # на ходу ааһан иһэн, таарыччы; полный ход! муҥутуур түргэнинэн!; дать ход ыыт, саҕалаан бар, хамсатан бар; пустить в ход тутун, туттан бар, туттууну саҕалаа.