несов. I. таастый; 2. перен. (становиться неподвижным) хамсаабат буолан хаал, тоҥон хаал, улук буолан хаал.

сов. 1. таастый, тааһыр, таас курдук буол; 2. перен (стать неподвижным) хамсаабат буол, таалан хаал; 3. перен. (стать безучастным) дөйүөрбүт курдук буолан хаал (туох эмэ улахан долгуйууттан).

прил. кытааппыт, кытаанах, таастыйбыт; отверделая " опухоль кытааппыт искэн.

м. янтарь (1. былыргы мутукчалаах мас сиртэн хостонор таастыйбыт дабархайа; 2. янтарьтан оҥоһуллубут предмет).

(об=, обо=, объ=) приставка, суолтатынан көрдөрөр: 1) хайааһын тугу эмэ тула барарын, предмеккэ бүтүннүүтүгэр тарҕанарын, хол. обежать тула сүүр,эргийэ сүүр; осмотреть көр, сирийэн көр; 2) хайааһын элбэх киһини эбэтэр элбэх предмети хабарын, кэрийэ буоларын, хол. обегать кэрийэ сүүр; одарить бэлэхтэтэлээ; 3) хайааһыҥҥа кими эмэ баһыйыыны, куотууну, хол. обогнать ситэн аас; 4) хайааһын түмүгэр кими эмэ ньочоокко тиэрдиини, балыйыыны, хол. обвесить ыйааһыҥҥа балый; 5) =ся эбиискэни кытта туттулуннаҕына, хайааһынгҥа сыыһаны оҥорууну, хол. оговориться алҕас эт, алҕас саҥар; 6) хайааһын түмүгэр туох эмэ буолан уларыйары эбэтэр уларытыыны, хол. обогатить байыт; 7) хайааһын эбэтэр турук түмүгэ көстүүтүн, хол. окаменеть таастый; ослепнуть хараҕа суох буол.

прил. 1. тааһырбыт, таастыйбыт, таас буолбут; окаменелые остатки древних животных былыргы харамайдар тааһырбыт тобохторо; 2. перен. (неподвижный, безжизненный) хамсаабат, биир мээнэ, тугу да сэҥээрбэт; окаменелый взор биир мээнэнэн көрүү.

дезинтеграция (сир баайдаах, наһаа чинии уонна кытаата илик арананы куөргэллээн, көбүтэн уунан сайгыыр үлэ. Үрэх-өрүс тааһыттан (кумаҕыттан) көмүһү, платннаны, хорҕолдьуннаах минералы касситериты, сууйааһынна (хостооһунна), атын даҕаны кэлимсэтийэн таастыйа илик туруктаах сир баайын кыйыр тааһы (гравий), фосфориттары хостооһунна улэлиир сууйар (байытар) техника үлэтин бастакы түһүмэҕэ.)