м. таба; северный олень хотугу таба; благородный олень таҥара табата.

м. 1. этэр хамсаныы, этэргэ хамсанан өйдөтүү; 2. перен. (поступок) туттуу, быһыы; благородный жест үтүө быһыы; ирон. үтүөмсүйэр быһыы.

1) свет || светлый || светло; күн сырдыга дневной свет; сырдык хос светлая комната; сырдык өҥ светлый цвет; таһырдьа өссө да сырдык на улице всё ещё светло; 2) перен. светлый; благородный; сырдык санаа благородные мысли; сырдык ей светлый ум.

прил. 1. рел. сибэтиэй; 2. в знач. сущ. м. рел. сибэтиэй киһи; 3. перен. (нравственно чистый) сибэтиэй, ыраас; 4. (дорогой, заветный) ытык; святое слово "мать" "ийэ" диэн ытык тыл; 5. (благородный) ытык; святой долг ытык иэс; святое дело ытык дьыала.

1. 1) очень хороший, прекрасный, превосходный, замечательный, отличный; үтүө киһи замечательный человек; үтүө дойду прекрасная страна; үтүө сааһа его лучшие годы; үтүө ат биир кымньыылаах , үтүө киһи биир тыллаах посл. доброму коню достаточно одного удара кнутом, у хорошего человека — одно слово; үтүө биэттэн абааһы кулун төрөөбүтүгэр дылы погов. (и) от хорошей кобылы рождается жеребёнок-урод (соотв. в семье не без урода); 2) уст. благородный, знатный, почтённый || знать; нэһилиэкүтүөлэрэ знатные люди, знать наслега; үтүө төрүттээх киһи человек благородного происхождения; 3) добрый || добро || доброта; үтүө баҕа доброе пожелание; кини үтүөтэ умнуллуо суоҕа его доброта не забудется; 4) заслуга; сэриигэ үтүөлэрин иһин наҕараадаланна он награждён за боевые заслуги; боевой үтүөлэрин иһин медаль медаль за боевые заслуги; 5) сносный || сносно; легче, лучше; ыалдьара үтүө буолла ему полегчало (букв. болезнь его стала легче); 2. употр. в знач. усил. частицы, выражает сильную степень признака: эрэй үтүөтүн эрэйдэнним я узнал, почём фунт лиха.