несов., икнуть сов., однокр. бөт.

ж. бөтүү.

сущ
бөтүү

сов. чачай; # атака захлебнулась воен. атаака бөтөн хаалла.

м. мөчөх, мэчэк, кыырпах; ком грязи бадараан мөчөҕө; # ком в горле бөтө бэрдэрии, харан хаалыы (туохтан эмэ напаа хараас-тан).

нареч. выпукло; Бөтүҥ кыыһа бүлтэччи көрөр загадка Бетюнская девушка смотрит выпуклыми глазами (муус түннүк ледяное окно) (в оконный проём раньше вставлялись ледяные глыбы).

1) поперхнуться; захлёбываться; силгэр чачай= поперхнуться; ууга чачай= захлебнуться водой; 2) перен. бояться, трусить; өстөөх биһигиттэн чачайар враг боится нас # хойуутугар бөппүт , убаҕаһыгар чачайбыт фольк. жить в достатке, довольстве, жить припеваючи (букв. он икает от густой пищи, захлёбывается жидкой).

ж. алҕас бэчээттээһин; в текст вкралась опечатка текскэ алҕас бэчээттээһин киирэн хаалбыт. опечатывать несов. см. опечатать, опешить сов. разг. өмүтүн, бөтө бэрдэр, соһуйан хаал. опиваться несов. см. опиться, опивки только мн. разг. киһи испит тббоҕо, тобох. опий м. см. опиум.

с. 1. күөмэй, тамах, хабарҕа; 2. (у сосуда) куолай, моой; # во всё горло хабарҕаҥ хайдарынан, бэлэһиҥ муҥунан (хаһыытаа, ыллаа); по горло 1) (глубиной) дириҥэ киһи хабарҕатынан, моонньунан; 2) (очень много) баһаам элбэх; сыт по горло хабарҕабар диэри топпун; быть занятым по горло хабарҕаҕар диэри үлэлээх буол (солото суох буол); пристать с ножом к горлу хабарҕатыгар быһаҕынан тирээ (ыксат, модьуй); взять за горло хабарҕатыттан ыл (модьуй, ыксат); промо- чйть горло тамаххын илит (кыратык арыгыта ис); стать кому-л. поперёк горла суолугар туора тур; слова застряли у него в горле бөтөн хаалла, тылыттан матта (ыгылыйан, уолуйан).