Якутские буквы:

Русский → Якутский

администратор поступлений в местный бюджет

олохтоох бүддьүөккэ үп киириитин дьаһайааччы

бюджетирование, ориентированное на результат

ороскуоту уонна түмүгү учуоттаан бүддьүөттээһин

в

предл
I (в. п.)
1. Туох оонньууну оонньууру бэлиэтииргэ туттуллар (играет в шахматы, в городки). 2. Кимиэхэ майгынныыры этэргэ (пошел в отца, в.мать, в сестру). 3. Туохха суулаабыты, кистээбити бэлиэтииргэ (завернул, спрятал в бумагу, в тряпку)
II (пр. п.)
1. Туох таҥастааҕы этэргэ туттуллар (в рукавицах, в платье). 2. Туох эмэ ханна буоларын бэлиэтииргэ (в пути, в жизни, в работе)

в

(во) предлог 1. с вин. п. (на вопрос "куда") =ҕа, иһигэр; войти в дом дьиэҕэ киир; поступить в университет университекка киир; 2. с предл. п. (на вопрос "где") =ҕа, иһигэр; жить в Москве Москва иһигэр олор, Москваҕа олор; учиться в университете университекка үөрэн; 3. с вин. и предл. п. (при определении внешних признаков, свойств, состояния, вида чего-л.) =лаах; рисунок в красках араас кырааскалаах ойуу; тетрадь в клетку клеткалаах тэтэрээт; 4. с вин. и предл. п. (для указания количества, размера, веса) =лаах; комната в двадцать метров сүүрбэ метрдээх хос; ценой в три рубля сыаната үс солкуобайдаах; 5. с вин. и предл. п. (при обозначении срока, момента) =ҕа, саҕана, иһигэр; в январе тохсун-ньуга; в полдень күн ортотугар, күн ортото; в один день биир күҥҥэ, биир күн иһигэр; 6. с вин. и предл. п. (для образования выражений, имеющих значение наречий) =ҕа, =гар (сороҕор туспа тылбаастаммат); в течение иһигэр, устатыгар, тухары; в случае, если оннук буолар түбэлтэтигэр, оннук буоллаҕына; в том числе ол иһигэр; в конце концов, тиһэҕэр тиийэн; 7. с вин. п. (при выражении изменения вида, состояния) =ҕа (үксүгэр туспа тылбаастаммат); превратить в пар паарга кубулут; изорвать в клочья сэмнэх оҥор, быһыта тыыт; превратить в развалины урусхал оҥор; 8. с вин. п. (при обозначении игры) =ҕа (үксүгэр туспа тылбаастаммат); играть в футбол футболга оонньоо, футболлаа; играть в карты хаарты оонньоо, хаартылаа; 9. с вин. п. (ради, для, с целью) =ан; сказать в шутку оонньоон эт; в насмешку күлүү гынан; 10. с вин. п. (со словом "раз" при сравнении) =нан; в три раза толще үс төгүлүнэн халыҥ; в два раза меньше икки төгүлүнэн кыра; 11. с вин. п. (при указании на семейное сходство) курдук; мальчик весь в отца уол үкчү аҕатын курдук; 12. с. предл. п~ (при обозначении расстояния) =ҕа (сороҕөр туспа тылбаастаммат); в двух километрах от города куораттан икки километрга; в двух шагах от меня миигиттэн икки хаамыыга; 13. с предл. п. (для обозначения избытка, преимущества, а также недостатка или разницы в отношении каких-л. предметов, явлений) =ҕа, =нан; выиграть в темпе тэтимҥэ сүүй; знаток в живописи живописка билээччи киһи; недостаток в средствах үбүнэн тутайыы, үп кэмчитэ; разница в годах саастарынан араас-тара; ошибка в пяти копейках биэс харчынан сыыһыы; 14. с предл. п. (при перечислении в сочетании с числ.) =нан; в-третьих үсүһүнэн; в-пятых бэсиһинэн.

в действительности

нареч.
дьиҥэ, дьиҥэр

в конце концов

нареч
кэмниэ кэнэҕэс, кэлин тиһэҕэр тиийэн

в течении

нареч.
устатыгар
в течении дня - күн устатыгар

в целом

нареч.
бүттүүнүн, уопсайынан

гарантии права на участие в местном референдуме

олохтоох референдумка кыттар быраабы мэктиэлээһин

гарантии работнику

үлэһиккэ мэктиэлэр

государственная регистрация прав на недвижимость

хамсаабат баайга-дуолга быраабы судаарыстыба сурукка киллэриитэ

дефекты в материалах

дьэппиэктэр, дьиэктэр (матырыйаал бэйэтин техническэй усулуобуйатыгар көрүллүбүт хаачыстыбатыгар химической састаабынан, биир кэлимсэтинэн, ньуурун туругунан, механическай онтон да атын уратыларынан сөп түбэспэт буолуута.)

дотации на финансовое выравнивание поселений

олорор сирдэр үптэрин тэҥниир көмө үп

зажигание в двигателях внутреннего сгорания

иһинээҕи умайыы (бензин эбэтэр гаас уматыгынан улэлиир ис умайыылаах хамсатааччы силииндирин иһигэр улэлиир булкааһык (рабочая смесь) умайыыта. Умайыы онно аналлаах чүмэчи элетрическэй кыымыттан саҕыллар.)

имущественные права

баайга-малга быраап

консервация объектов оросительной системы на зиму

нүөлсүтэр ситими кыһынна бэлэмнээһин (ханааллар, хоруулар, турбалар ууларын ыытыы, носуоста-ры, ибиирдэр массыыналары кыстыкка туруоруу.)

конституционные гарантии местного самоуправления

олохтоох бэйэни салайыныыны Төрүт Сокуон мэктиэлээһинэ

коэффициент перевода тракторных работ в условную пахоту

трактор үлэтин болдьох хорутууга кубулутуу коэффициена (трактор ыһыы кэмигэр толорор үгүс көрүетээх үлэтин түмэн көрдөрөргө, учуот-туурга туттуллар төгүллээччи усулуобунай сыыппара.)

мощность на валу

баалтан кыамта (баалтан ылыллыан сөптөөх туһалаах кыамта.)

на

I предл.
(пр. п.)
1) 1. Тугунан айаннаабыты көрдөрөргө туттуллар (ехал на коне, на оленях, на велосипеде, на пароходе). 2. Ким туох таҥастааҕын этэргэ (на нем шапка, на ней платье). 3. Туох үлэҕэ, наадаҕа сылдьары, буолары уо. д. а. бэлиэтииргэ (на работе, на собрании, на охоте). 4. Туох музыкальнай инструменынан оонньууру этэргэ (играет на балалайке, на гитаре)
2) үрдүгэр (на снегу - хаар үрдүгэр, хаарга)
(в. п.)
1) төһө өргө барбыты, кэлбити, уларсыбыты уо. д. а. көрдөрөргө туттуллар (на два дня - икки күн устата, икки күҥҥэ; на зиму - кыһын устата)
2) 1. Тугу туһаайан, чуолаан көрөргө туттуллар (смотрит на дерево, на озеро, на белку, на меня). 2. Туохха атыыласпыты, ылбыты, атастаспыты уо. д. а. этэргэ (купил, взял, обменял, и т. д. на деньги, на зерно, на пушнину). 3. Туохха туттубуту, ороскуоттаабыты көрдөрөргө (издержал, истратил, израсходовал на тетради, на книги, на продукты). 4. Туох эмэ төһөнөн ордугун, итэҕэһин уо. д. а. этэргэ (длиннее, короче, выше, тяжелее, легче и т. п. на 2 метра, на 3 килограмма). 5. Хаһыакка, сурунаалга, заемҥа сурунары көрдөрөргө (подписался на газету, на журнал, на заем). 6. Кимиэхэ, туохха эрэнэри көрдөрөргө (надеется на тебя, на них, насилу). 7. Кимиэхэ, туохха маарынныыры этэргэ (походит на отца, на птицу, на дерево).
3) туох үрдүгэр уурбуту, бырахпыты, туруорбуту, турбуту, олорбуту, сыппыты уо. д. а. көрдөрөргө туттуллар (положил на стол, бросил на пол, сел на кровать)
4) на охоту - бултуу. На отдых - сынньана
II союз
(возьми)
мэ, ыл

предл.
(возьми ) мэ
(куда? )
на улицу - уулуссаҕа, таһырдьа;
на стол - остуога
(где? )
на охоте - булка;
на ферме - фермаҕа
(как? )
на машине - массыынанан;
на оленях - табанан

на

I предлог 1. с вин. п. (на вопрос ".куда") =ҕа, =гар; положить на стол остуолга уур; залезть на крышу кырыысаҕа ытын; 2. с вин. п. (на вопрос ".куда") *$а, =гар; выйти на улицу уулуссаҕа таҕыс, таһырдьа таҕыс; 3. с предл. п. (на вопрос "где") -ҕа, =гар; оставить на столе остуолга хааллар; лежать на песке кумахха сыт; жить на юге соҕуруу дойдуга олор; работать на заводе заводка үлэлээ; 4. с предл. п. (при обозначении средств передвижения) -нан; лететь на самолёте самолётунан кет; плыть на пароходе борокуотунан уһун; 5. с предл. п. (с применением, при посредстве) =ҕа, -нан; жарить на масле арыыга буһар, ыһаарылаа; ставить тесто на дрожжах тиэстэни доруоһанан оҕус; завод работает на нефти завод небинэн үлэлиир; 6. с предл. п. (во время, в течение), с вин. п. (при обозначении года, месяца, дня) =ҕа, =гар; на праздниках бырааһынньыктарга; на другой день нөҥүө күнүгэр; на пятидесятом году своей жизни биэс уон сааһыгар; на той неделе ааспыт нэдиэлэҕэ; 7. с вин. п. (для) =ҕа, =гар; комната на двух человек икки киһиэхэ аиал-лаах хос; по книге на каждого учащегося үөрэнээччигэ биирдии кинигэ; 8. с вин. п. (при обозначении цели, назначения): ведомость, на выдачу зарплаты хамнас биэрэр биэдэмэс; средства на строительство тутуу үбэ; материал на пальто сон таҥаһа; подать на пенсию пенсияҕа көрдөс; 9. евин. п. (при обозначении срока) =ҕа, -гар; взять книгу на два дня кинигэ ни икки күҥҥэ ыл; собрание отложено на понедельник мунньах бэнидиэнньиккэ к^һөрүлүннэ; 10. с вин. п. (при определении денежной суммы) =ҕа; купить на десять рублей уон солкуобайга атыылас; II. евин, п: (при обозначении множителя или делителя) =ҕа; разделить на три үскэ түҥэт; помножить ка три үскэ төгүллээ; 12. с вин. п. (при обозначении деления, дробления) =ҕа; разделить на две части икки елүүгэ түҥэт; разбить на параграфы параграфтарга араарталаа; 13. с предл. п. (с гл. "говорить", "читать", "писать", "выступать" и т. п.) =лыы; говорить на русском языке нууччалыы саҥар; свободно читать на казахском языке казахтыы холкутук ааҕар буол; 14. с предл. п. (с гл. "играть") =ҕа; играть на рояле рояльга оонньоо; 15. с предл. п. (при обозначении предметов, поддерживающих что-л. или являющихся внутренней стороной чего-л.) =лаах; вагон на рессорах рессоралаах вагон; матрац на пружинах курупуналаах матараас; 16. с вин. п. (при обозначении сопутствующих обстоятельств, условий) =ҕа; на голодный желудок аччык искэ; на свежую голову сибиэһэй өйгө; 17. с вин. п. (при обозначении какого-л. признака) =нан; хромать на одну ногу аҥар атах-хыпан доҕолоҥноо; глух на одно ухо аҥар кулгааҕынан дьүлэй; 18. с вин. п. (при обозначении образа действия) =нан; верить на слово тылынан итэҕэй; жить на свой заработок бэйэҥ хамнаскынан олор.

на

II частица разг. (возьми) мэ, ыл; на, возьми мэ, ыл; на книгу кинигэни мэ; # вот тебе и на! (дьэ) ити баар дии!; на-поди (дьэ) буолар да эбит, көрүөҥ этэ.

на четвереньки, на четвереньках

нареч
түөрт атах буолан

наехал на пень

гл,сов
төҥүргэскэ астарда (сыарҕаны, массыынаны, о. д.а.)

налог на добавленную стоимость (ндс)

эбии турар сыанаҕа нолуок

налог на капитал

хапытаалга нолуок

налог на недвижимость

хамсаабат баайга-дуолга нолуок

налог на незаслуженный прирост стоимости

турар сыана сөбө суохтук үрдээһинигэр нолуок

несмотря на

предл
(в. п.)
буолтун иһин, кыһаммакка (несмотря на ветер они поплыли - тыал да буолтун иһин, кинилэр уһуннулар, кинилэр тыалга кыһаммакка уһуннулар)

нареч.
ол да буоллар

объект права собственности

бас билии быраабын барымтата

ориентирование на результат бюджета

бүддьүөт түмүгүнэн сирдэтии

отработка изделия на технологичность

оҥоһугу технологичная оҥоруу (оҥоһук конструкциятын барыстаахтык чочуллан оҥоһуллар гына көрөн-истэн, ааҕан-суоттаан тупсаран оноруу, ону ситиһии үлэтэ.)

партнерство и долевое участие

өлүү үбүнэн кыттыһыы

посадка в системе вала

баал систиэмэтигэр олордуу (баал куустарар кээмэйэ уларыйбат, баалы кууһар кээмэй уларыйар олордуута. Холобура, электро-ыстаансыйа турбинатын баалын тас диаметрын уларытар табыллыбат, арай баал олорор тирэхтэрин баалы кууһар кээмэйдэрин уларытар табыгастаах уонна барыстаах.)

посадка в системе отверстия

ahaҕac систиэмэтигэр олордуу (кууһар кээмэй уларыйбат олордуута. Манных олордууга куустарар дэтээл кээмэйин уларыталлар. Бу ньыма киэнник туттуллар. Холобура, подшипник ис тиэрбэһин ис диаметрын уларытардааҕар баал тас диаметрын, ол аата куустарыллар кээмэйи уларытар быдан барыстаах уонна судургу.)

право на местное самоуправление

олохтоох бэйэни салайыныыга быраап

право на участие в местном референдуме

олохтоох референдумҥа кыттар быраап

право на участие в референдуме

референдумҥа кыттар быраап

припуск на обработку

ситэрэргэ анаан хаалларыы (кэлин, кээмэйигэр сөп гына бүтэһиктээхтик аалан, чочуйан онорорго анаан соҕотуопкаҕа хаалларыллар саппаас.)

сварка дуговая в защитных газах

харыстыыр гааска дуганан сиэтии, сыбааркалааһын (иһэрдии ордук тупсаҕай буоллун диэн төлөнү уонна уулларыллар металы гааһынан үрдэрэ-үрдэрэ иһэрдии. Сороҕор сиэтии сиигин сойуор диэри салгыы эмиэ гааһынан үрдэрэллэр.)

сварка дуговая в углекислом газе

углекислай гааска дуганан сиэтии, сыбааркалааһын (углекислай гааһы харыстыыр гаас быһыытынан туһанан иһэрдии.)

сварка на весу

ыйаан туран сиэтии, сыбаарка-лааһын (металлар ыпсыыларыгар туту да хос туппакка эрэ анар өттүттэн ьшсыыларын көннөрү курдаттыы уулларан силлиЪиннэрэр ньыма.)

сварка на подъем

дабатан сиэтии, сыбаарка-лааһын (иннэри балаһыанньалаах холбонор металлары аллараттан үөһэ хайысханан сыҕарыйан холбуу сиэтээһин.)

сварка на проход

үргүлдьү сиэтии, сыбаарка-лааһын (сыҕарыйыы хайысхатын уларыппакка үлэлээн сиэтээЬин.)

сварка на спуск

түһэрэн сиэтии, сыбаарка-лааһын (иннэри балаһыанвьалаах металлары үөһэттэн аллара таҥнары сыҕарыйан холбуу иһэрдээһин.)

сектор в муниципальнай организации

муниципальнай тэриллии сиэктэрэ

система регистрации прав на недвижимость

хамсаабат баайга-дуолга быраабы сурукка киллэрии тиһигэ

субсидии на оплату коммунальных услуг

коммунальной төлөбүргэ көмө харчы

субъект права на местное самоуправление

олохтоох бэйэни салайыныыга быраап бэйэмтэтэ (субъега)

субъект права собственности

бас билии быраабын бэйэмтэтэ (субъега)

судно на воздушной подушке

салгын сыттыктаа* суудуна (күөнүн аннынан үрдэриллэр күүстээх салгЫ' нынан өрө дэгдэтиллэн түргэнник (чааска 100-150 км) айанныыр суудуна.)

судно на подводных крыльях

анныгар кынаттаа* суудуна (алый күөнүгэр оноһуллубут кынатын көтөҕөр күүһүнэн өрө дагдайан ууну кырсынан чэпчэкитик айанныыр дъону таһар суудуна. Түргэнэ чааска 60-100 км.)

управление налогом на недвижимость

хамсаабат баай-дуол нолуогун дьаһайыы

участие

сущ
1. Кыттыы, кыттыһыы; 2. Аһыныы

сущ.
кыттыы, кыттыһыы

участие

с. 1. (соучастие, сотрудничество) кыттыы, кыттыпыы; 2. (сочувствие) аһыныы; проявить участие аһын.

цикл в технике

эргиир, хатыланыы (туһааннаах биир бэрээдэгинэн хатыланар хамсааһынын түмүгэр, холобура, сургуулук (поршень) сөптөөх бириэмэ аастаҕын аайы маҥнайгы балаһыанньатыгар эргиллиитэ.)

число передаточное в зубчатой передаче

тиистээх бэримтэ тиэрдэр чыыһылата (хамсатыллааччы уонна хамсатар көлөһөлер тиистэрин ахсааннарын сыһыана.)

юридические лица публичного права

судаарыстыбаннай былаас юридической сирэйэ

активное избирательное право

быыбардыыр быраап

в-пятых

вводн. ел. бэсиһинэн.

в-трётьих

веодн. ел. үсүһүнэн.

в-четвёртых

вводн. ел. төрдүһүнэн.

в, во

предл
I (в. п.)
төһөҕө буолбуту көрдөрөр предлог (в 10 часов - 10 чааска, во время урока - уруок кэмигэр, во время ледохода - муус барыыта; во время работы - улэ саҕана, үлэ кэмигэр; в течение 3-х дней - 3 күн устатыгар; в октябре - алтынньыга; в двадцатом веке - сүүрбэһис үйэҕэ)
туох эрэ иһигэр киирбити көрдөрөргө туттуллар (в лесу - тыаҕа, в чашку - чааскыга)
II (пр. п.)
иһигэр (в сумке - суумка иһигэр, суумкаҕа)

поедем в Табагу - Табаҕаҕа барыах;
поступил в школу - оскуоаҕа киирдэ;
он приедет в октябре - кини алтынньыга киэлиэҕэ;
в мешке - куул иһигэр

в=

(во=, въ=) приставка, суолтатынан: 1. туох эмэ иһигэр эбэтэр үрдүгэр түһайар хайааһыны бэлиэтиир туохтууру үөскэтэр, хол. входить киир, иһирдьэ киир; вбежать сүүрэн киир; 2. "-ся" эбиискэни кытта туохха эмэ болҕойор, толору бэринэр суолталаах туохтууру үөскэтэр, хол. вслушаться иһиллээ, болҕойон иһит; всмотреться болҕойон кор.

всеобщее избирательное право

бүттүүн быыбардыыр быраап

гарантия

ж. в разн. знач. гарантия, мэктиэ; часы с гарантией гарантиялаах чаһы; в этом гарантия нашего успеха биһиги ситиһиибит мэктиэтэ итиниэхэ.

избирательное право

быыбардыыр быраап

институциональная гарантия местного самоуправления

олохтоох бэйэни салайыныыны мэктиэлээһин

местный референдум

олохтоох референдум

муниципальная гарантия

муниципальнай мэктиэ

муниципальное право

муниципальнай быраап

на-гора

нареч. горн, үөһэ, сир үрдүгэр; выдать уголь на-гора таас чоҕү сир үрдүгэр биэр.

пассивное избирательное право

быыбарданар быраап

пользование (право пользования)

туһаныы (туһанар быраап)

право

I с. 1. быраап; международное право норуоттар ыккардыларынааҕы быраап; избирательное право быыбардыыр быраап; право на труд үлэҕэ быраап; 2. (возможность) быраап; иметь право выбора талар быраап; 3. (основание) быраап; с полным правом могу так сказать оннук этэр толору бырааптаахпын; 4. права мн. (свидетельство) быраап (докумуон); # в праве бырааптаах, кыахтаах.

право

II вводн. ел. кырдьыга, кырдьык даҕаны; я, право, не знаю, что мне делать мин, кырдьыга, тугу гыныахпын билбэппин ээ.

право

быраап

правый

прил
1. Направо (направление) - уҥа. 2. Правильный (у кого правда) - кырдьыктаах, кырдьык 3. Правая половина (сторона) - бороҕон

правый

I прил. в разн. знач. уҥа; правая рука прям., перен. уҥа илии; правые социалисты полит, уҥа социалистар.

правый

II прил. 1. (невиновный) буруйа суох; 2. (справедливый) кырдьыктаах, кырдьык; наше дело правое биһиги дьыалабыт кырдьыктаах.

референдум

м. референдум (ураты улахан суолталаах боппуруоска норуоту бүттүүнүн куоластитин ыйытыы).

точь-в-точь

нареч. лоп, үүт түһэрэн, үүт--үкчү; он пересказал всё точь-в-точь, как было кини хайдах буолбутун курдук үүт түһэрэн кэпсээтэ.

Якутский → Русский

гарантия

гарантия; гарантияны биэр = давать гарантию.

олохтоох референдум

местный референдум

олохтоох референдум территориальная хамыыһыйалара

территориальные комиссии местного референдума

олохтоох референдум хамыыһыйата

комиссии местного референдума


Еще переводы:

олохтоох референдумҥа кыттар быраабы мэктиэлээһин

олохтоох референдумҥа кыттар быраабы мэктиэлээһин (Якутский → Русский)

гарантии права на участие в местном референдуме

олохтоох референдумҥа кыттар быраап

олохтоох референдумҥа кыттар быраап (Якутский → Русский)

право на участие в местном референдуме

референдумҥа кыттар быраап

референдумҥа кыттар быраап (Якутский → Русский)

право на участие в референдуме

активный

активный (Русский → Якутский)

прил. в разн. знач. көхтөөх; активный запас слов туттуллар тыл ахсаана; активное участие в чём-л. көхтөөхтүк кыттыы; активное избирательное право көхтөөх талар кыах; активные вещества көхтөөх һэк (химическэй реакцияҕа кииримтиэ һэктэр).

олохтоох бэйэни салайыныыга быраап бэйэмтэтэ (субъега)

олохтоох бэйэни салайыныыга быраап бэйэмтэтэ (субъега) (Якутский → Русский)

субъект права на местное самоуправление

өлүү үбүнэн кыттыһыы

өлүү үбүнэн кыттыһыы (Якутский → Русский)

партнерство и долевое участие

баайга-малга быраап

баайга-малга быраап (Якутский → Русский)

имущественные права

төрүттэс=

төрүттэс= (Якутский → Русский)

совм.-взаимн. от төрүттээ = принимать участие в каком-л. начинании, в основании чего-л.

хапсаҕайдас=

хапсаҕайдас= (Якутский → Русский)

совм.-взаимн. от хапсаҕайдаа = принимать участие в хапсагае (см. хапсаҕай 2).

ыраастаһыы

ыраастаһыы (Якутский → Русский)

и. д. от ыраастас =; уулуссаны ыраастаһыыга кытын = принимать участие в уборке улицы.