1) и. д. от кыргыс=; 2) сражение; кырыктаах кыргыһыы , хааннаах хапсыһыы погов. грозное сражение, кровавое столкновение.

I) драка; 2) бой, сражение; битва; хааннаах охсуһуу кровавый бой; 3) борьба; кылаас охсуһуута классовая борьба; үлэ оҥорумтуотун үрдэтэр иһин охсуһуу борьба за повышение производительности труда.

ж. 1. (сражение) кыргыһыы, сэриилэһии, охсуһуу; воздушный бой салгыҥҥа кыргыһыы; классовые бой кылаастар охсуһуулара; 2. спорт, күрэхтэһии, күрэс; 3. (часов, барабана) охсуу, тыас; 4. (ружья) тэбии; 5. (разбивание) үлтүрүтүү, алдьатыы; 6. собир. (битое стекло) үлтүркэй, бытархай; # взять с бою эрэйдэнэн ыл, сыралаһан кыай.

1) война; аан дойду сэриитэ мировая война; Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэрии Великая Отечественная война; гражданскай сэрии гражданская война; сэрии геройа герой войны; сэрии содула последствия войны; сэрии сэбэ вооружение; уота суох сэрии холодная война; 2) бой, битва, сражение; салгын сэриитэ воздушный бой; сэрии хонуута поле боя; 3) войско, армия || войсковой, армейский; регулярнай сэриилэр регулярные войска; пограничнай сэриилэр пограничные войска; хонуутааҕы сэриилэр сухопутные войска; сэрии чааһа войсковая часть; 4) перен. разг. народ; сэрии үрдүгэр буор ыспат погов. землёй не забросать силу народа.

сов. 1. кого-что биэр; дать книгу кинигэни биэр; 2. что (позволить) көҥүллээ; 3. дай, дайте повел.: дайте, я вам помогу эйиэхэ көмөлөһөргө көҥүллээ; # дать согласие сөбүлэҥҥин биэр, сөбүлэс; дать показания көрдөрүүтэ биэр, туоһу буол; дать повод к чему-л. сылтахта биэр; дать ход делу дьыаланы хаамтар; дать волю кому-чему-л. көҥүл ыыт; дать знать биллэр; дать разрешение көҥүллэ биэр, көҥүллээ; дать слово тылгын биэр; дать клятву андаҕарда биэр, андаҕай; дать трещину хайа бар; дать отпор врагу өгтөөххө хардата биэр, өстөөҕү төттөрү оҕус; дать сражение кыргыс, сэриилэс; дать начало саҕалаа, төрүт буол; дать понять өйдөт, өйдүүрүн курдук таайтара эт; ни дать ни взять ордуга-хоһута суох, үүт-үкчү.