прил. ыйаапыннаах, нүһэр, солуулаах; веское замечание ыйаапыннаах этии; веское слово нүһэр тыл.

с. 1. тыл; заимствованное слово киирии тыл; 2. (разговор) тыл, кэпеэтии, саҥа; громкие слова дорҕоонноох тыллар; 3. (речь, выступление) тыл, этии; заключительное слово түмүк тыл; 4. (право говорить публично) тыл; свобода слова тыл көҥүлэ; предоставить слово тылла биэр; 5. (мнение, заключение) тыл, санаа, быһаарыы; сказать своё веское слово бэйэҥ нүһэр тылгын эт; 6. (обещание) тыл, эрэннэрии; дать слово тылгын биэр; 7. слова мн. (текст к песне) тыллар, тыл; романс на слова Лермонтова Лермонтов тылларыгар романс; 8. слова мн. (пустая болтовня) тыл, лахсыыр; одни слова! аҥардас тыл эрэ!; # одним словом биир тылынан (эттэххэ); слово в слово тылыттан тылыгар түһэрэн (тылбаастааһын, кэпсээһин); слово за слово тылтан тыл (тахсан), кэпсээнтэн кэпсээн (буолан); не находить слов (для чего-л.) тылы булума, туох диэххин булума (ордук күүстээх санааны этэргэ); живого слова не услышишь кэпсэтэр киһитэ су ох буол; к слову сказать вводи, ел. эппиччэ эттэххэ, даҕатан эттэххэ; последнее слово чего-л. туох эмэ тиһэх тыла, тиһэх ситиһиитэ (хол. наука).

прил. 1. (о человеке) уорастыгас, курус; угрюмый старик уорастыгас оҕонньор; 2. перен. (гнетущий) түҥ, курус, нүһэр; угрюмая тишина түҥ чуумпу. уда бривать несов. см. удобрить, удав м. удав (тропической дойдуларга үөскүүр улахан эриэн үөн). удаваться несов. см. удаться, удавить сов. кого муомахтаа, муомахтаан өлөр. удавиться сов. муомахтан, моҥнон ел. удаление с. 1. (по гл. удалить) тэйитии, ыраатыннарыы,таһаарыы;ылан кэбиһии, суох гыныы; 2. (по гл. удалиться) тэйии, ыраатыы. удалить сов. 1. кого-что (отдалить) тэйит, ыраатыынар; удалить предмет от глаз предмета хараххыттан тэйит; 2. кого-что (убрать чт.ол., вывести когол.) ылан кэбис, тэйит, таһаар; 3. кого (заставить уйти) таһаар, киэр үүр; удалить посторонних туора дьону таһаартаа; 4. что (устранить, уничтожить) ылан кэбис, ыраастаа, суох гын; удалить зуб тииһи ылан кэбис; удалить пятна на платье былааччыйа бээтинэтин ыраастаа. удалиться сов. 1. (отдалиться) тэй, ыраат; удалиться от дома дьиэттэн тэй; 2. (уединиться) тэй, бүк; удалиться от людей дьонтон тэй.

1. нареч. ыараханнык; 2. нареч. (грузно) ыараханнык, ыардык, нүһэрдик; тяжело ступать ыараханнык үктэн; 3. нареч. (серьёзно) ыараханнык; он тяжело болен кини ыараханнык ыалдьар; 4. нареч. (трудно) ыарахан; тяжело писать суруйарга ыарахан; ему тяжело подниматься по лестнице киниэхэ кирилиэһи тахсара ыарахан; 5. в знач. сказ, безл. (грустно, мучительно) ыарахан, олус куһаҕан; ему было тяжело киниэхэ ыарахан этэ.