сири төрдүттэн тупсарыы (сири урукку айылҕаттан үүнэр үүнээйилэ-рин су ох гынан, ньуурун тэннээн, хорутан, кырсын илдьиритэн, уовурдуу киллэрэн кэлимник тупсаран культурней үүнээйи үчүгэйдик үүнэр усулуобуйатын оноруу.)

ууну халытан нүөлсүтүү (үрэхтэр сааскы ууларын хаайан кылгас кэмнэ ходу һаларга халытыы.)

с. нүөлсүтүү, сиигирдии; орошение степных районов степьтээх оройуоннары нүөлсүтүү.

ибиирдэн, ардахтатан си-игирдии (аналлаах массыьша эбэтэр аппараат көмөтүнэн ууну ардах курдук ыстаран сири сиигирдии, нүөлсүтүү үгүстэн биир ньымата.)

сири нүөлсүтүү (үүнүүнү үрдэтэр иһин сири анаан сиигирдии. Ньымалара: халаан уутун халытыы, ибиирдии, буор аннынан тардыллыбыт уонна уу тахсар үүттэрдээх турбаларынан ууну ыытыы о. д. а.)

сири куурдуу (үүнээйи үүнүүтүн үрдэтэр, уу хоммут сирдэрин туһанар наадаты-гар кырыс уутун сөбүн көрөн атын сиргэ сүүрдүү, таттарыы, таһымын намтатыы.)

нүөлсүтүллэр сири дэхсилээһин (бааһына, ходуһа ньуурун тэннээн биэрии.)

сущ
1) сир (место); 2) аан дойду (мир); 3) буор (почва)

ж. 1. (планета) Сир; Земля вращается вокруг Солнца Сир Күнү тула эргийэр; 2. (суша) сир, хонуу; моряки увидели на горизонте землю моряктар саҕахха сири көрдүлэр; 3. (почва) сир, буор; обработка земли сири оҥоруу; рыхлая земля көбдөркөй буор; 4. (земельная площадь) сир; колхозная земля колхоз сирэ; 5. (страна) дойду; чужие земли туора дойдулар; # на земле (на свете) аан дойдуга.