аэродинамическай кете вер күүс (салгын сүүрээнин ха-йысхатыгар туора хайысханан кытаанах эттиккэ (көтөр аппараакка) аллараа өттүттэн дьайар (көтөҕар) күүс. А. к. к. эттик түргэниттэн, туора быһа охсуутун иэниттэн, хайдах тас быһыылааҕыттан энин элбэх сибээстээх.)

реактивнай кыамта (электрическэй массыыналар уонна аппарааттар магнит хонуутун үөскэтэллэригэр ороскуоттуур күүстэрин кээмэйэ.)

көтөҕөр күүс (көтөр аппа-рааты, суудунаны айаннаан истэҕинэ салгын эбэтэр уу туруору өрө үтэр күүһэ. К. к. ханнык баҕарар көтөн эбэтэр у стан иһэр эттиккэ дьайар.)

реактивнай күүс (реактивнай хамсатааччы уматыга умайарыттан үөскүүр гаас уһууран тахсыытыгар төттөрү анньан көтөр аппарааты хамсатар күүһэ.)

сущ
күүс

сущ.
күүс

ж. в разн. знач. күүс, күүс-күдэх; ударить со всей силой күүһүҥ муҥунан оҕус; центробежная сила физ. центробежнай күүс; сила ветра тыал күүһэ; сила ума ей күүһэ; сила привычки үгэс күүһэ; производительные силы эк. оҥорумтуолаах күүстэр; великая сила идей ленинизма ленинизм идеяларын улуу күүһэ; движущие силы революции революция хамсатар күүстэрэ; вооружённые силы сэбилэниилээх күүстэр; # рабочая сила үлэһит күүс; по силам или под силу күүс иһинэн, кыах иһинэн; через силу күүс таһынан, күүс муҥунан; потерять силу юр. күүскүн сүтэр (хол. сокуон); войти в силу юр. күүскэр киир, чахчылаах буол (хол. сокуон); оставить в силе юр. күүһүгэр хааллар, көтүрбэккэ хааллар (хол. сокуону).

быһыы (кыһыы (күүһэ) — быһыы (кыһыы) кэмигэр быһар-кыһар инструмент инники уонна кэнники ньуурдарыгар дьайар күүстэр геометрическай сууммалара.)

быһыы (кыһыы (эргимтэлии күүһэ) — быһыы (кыһыы) күүһүн дэтээл эргичийэр сүрүнүгэр туруору хайысхалаах хапталга дьайар сорҕото.)

быһыы (кыһыы (усталыы күүһэ) — быһыы (кыһыы) күүһүн дэтээл эргҥчийэр сүрүнүгэр уһаты дьайар copgoro.)

салгын реактивнай хамсатааччыта (үлэлииригэр (уматыга умайарыгар) салгын кислородунан туһанар реактивнай хамсатааччы (реактивный двигатель). Хамсатааччы уонна сыҕарытааччык (движитель) оруолларын иккиэннэрин толорон биир кэлим үлэлиир. Салгыны ыгар туе па компрессордаах эбэтэр компрессора суох араастардаах (көрүҥнэрдээх). Компрессора суох буоллаҕына компрессор оруолун утары охсор салгын күүстээх сүүрээнэ толорор.)

прямоточнай салгыннаах реактивнай хамсатааччы (уматыга умайарыгар салгын кислородун туһанар реактивнай хамсатааччы. Компрессора уонна турбин am а суох. Онон турбореактивнай хамсатааччытааҕар (турбореактивный двигатель) оҥоһуута судургу, ыйааһына чэпчэки, уматыгын ороскуота аҕыйах. Оннук хамсатааччылаах самолет сиртэн көтөн тахсарыгар көмө °ноһуктаах (стартовое устройство) буолуохтаах.)

прил
(самолет) реактивнай (самолет)

прил. 1. хим. реактивнай, реактив; реактивные вещества реактив ве-шестволар; 2. физиол. реактивнай, (тастан дьайыыга) хардарар; 3. физ. реактивнай; реактивный самолёт реактивнай самолёт.

реактивнай хамсатааччы (уһууран тахсар гаас эбэтэр убаҕас төттөрү анньар күүһүн туһанан үлэлиир хамсатааччы. P. x. уматыга умайарыгар салгын кислородун туһанар уонна туһаммат көрүҥнэрдээх. Маннайгылар салгын-реактивнай (воздушно-реактивный) иккистэр реактивнай хамсатааччылар дэнэллэр.)

ж. I. (тянущая сила) тардар күүс, көлө; конная тяга ат көлө; электрическая тяга электрическэй тардар күүс; 2. тех. тартарыы; стрелочная тяга стрелка тартарыыта; 3. (в печи) тардыы; в печи ослабла тяга оһох тардыыта мөлтөөбүт; 4. (стремление) тардыһыы; тяга к знаниям билиигэ-көрүүгэ тардыһыы.