несов. 1. буол, э=; он был рабочим кини рабочай этэ; 2. (иметься) баар буол; у него есть сын киниэхэ уол баар, кини уоллаах; есть чему порадоваться киһи үөрүөҕэ да баар; 3. (существовать) баар буол, буол, э-; его ещё не было, когда произошло это событие бу событие буоларыгар кини суох этэ; 4. (находиться) буол, э=; я буду дома мин дьиэбэр буолуом; книги были в шкафу кинигэлэр ыскаапка этилэр; 5. (происходить, состояться) буол; заседание будет в четверг мунньах чэппиэргэ буолуоҕа; # как быть? хайдах гыныахха?; быть ни при чём сыһыана суох буол; так и быть буоллун даҕаны; должно быть буоллаҕа; была не была! синэ биир (сорунан көрүөххз) !; будь что будет туох буолуоҕа буоллун; был таков көрбүтүҥ сыччах, мэлис гынан хаалла; не тут-то было онтум оннук буолбат эбит.

сов. 1. (отделиться) быстан түс, туллан түс; ставня сорвалась ыстаабан туллан түстэ; 2. (свалиться) сууллан түс, быстан түс, мүлчү үктээн түс; глыба снега сорвалась с верхушки горы хайа төбөтүттэн көһөкө хаар быстан түстэ; я сорвался с дерева мин мастан суулуннум; 3. (рванувшись освободиться) төлө бар, мүлчү бар, (быаҕын) быһан бар; собака сорвалась с цепи ыт сыабын быһан барда; 4. (быстро покинуть своё место) ойон тур, ыстанан тур; он сорвался с места и убежал кини олорор сириттэн ойон турда да, сүүрэн хаалла; 5.: у меня сорвалось с языка мин өйдөөбөккө этэн кэбистим; 6. перен. разг. (потерпеть неудачу) түҥнэһин, эстэн таҕыс; сорваться на экзаменах экзамеҥҥа түҥнэһин; 7. перен. разг. (не состояться) тоҕун; дело сорвалось дьыала тоҕунна; # голос сорвался 1) (от напряжения) куолаһа быстан хаалла (саҥа тахсыбат буола); 2) (перешёл из одного тона в другой) куолаһа (эмискэ) алдьанна; как (или будто или словно) с цепи сорвался сыаптан төлө барбыттыы быһыылан (туох да дьүүлүн быһаарбакка оҥорон бар).