м. разг., ласк, (обращение) сэгэр, сэгэртэй.

с. 1. сокровища мн. (драгоценности) кылаат (күндү мал, харчы); 2. сокровища мн. перен. (богатства земных недр) кылаат, күндү баай (хол.сир баайа); 3. сокровища мн. кылаат, күндү кылаат; сокровища мировой культуры аан дойду культуратын күндү кылааттара; 4. разг. (о человеке) сэгэр (тапталлаах күндү киһи); моё сокровище мин сэгэрим; # ни за какие сокровища туох да бэйэлээх иһин, туох да манньа иһин.

I 1. ошибка, неверность || ошибочный; неверный, неправильный || ошибочно; неверно, неправильно; сыыһа өйдөбүл ошибочный взгляд на что-л.; боппуруоһу сыыһа туруоруу неправильная постановка вопроса; сыыһа иһитиннэрии неверная информация; сыыһа буруйдааһын несправедливое обвинение; сыыһаны көннөрүөххэ исправить ошибку; кини миигин сыыһа өйдөөбүт он понял меня неправильно; 2. мимо; невпопад; сыыһа бырах = бросить мимо; сыыһа саҥар = сказать что-л. невпопад; сыыһа үктээ = прям., перен. оступиться.
II 1) частица модальная, образует сущ. с уменьш. знач.: түннүк сыыһа окошечко; аҕыйах бэрэбинэ сыыһа наада нужно несколько брёвнышек; 2) образует сущ. с уменьш.-ласк. знач. и выражает ласку, жалость, сочувствие: оҕом сыыһа деточка моя; чыычааҕым сыыһа птенчик мой; эрэйдээҕим сыыһа бедняжка моя; сэгэрим сыыһа голубушка моя.