сов. что тырыыҥкалаа, тырыыҥка гына хайыталаа.

сое. что, чего тыыр, тырыыҥкалаа, хайыталаа; нащепать лучины тымтыкта тыыр.

I сов. что, чего хайыт, хайыталаа; той (сахар); көй (лёд); наколоть дров маета хайыт.

с. оройуоннаапын, оройуоннарга хайыталааһын.

1. нареч. уһаты, устунан; разрезать материю вдоль таҥаһы устунан хайыталаа; вдоль по дороге суол устун; 2. предлог с род. п. устун, кыйа, батыпа; идти вдоль берега биэрэги кыйа бар; # вдоль и поперёк 1) уһа-ты-туора; изъездить страну вдоль и поперёк дойдуну упаты-туора кэрий; 2) баһыттан атаҕар диэри; я изучил эту книгу вдоль и попе- рек мин бу кинигэни баһыттан атаҕар диэри үөрэттим.

сов. 1. что (расколоть, разломать) үлтүрүт, үлтү оҕус, алдьат; разбить стекло өстүөкүлэни үлтүрүт; лодку разбило о камни (долгун) оҥочону тааска үлтү оҕуста; 2. что, перен. алдьат, быс, бааһырт; разбить чьи-л. надежды эрэмньитин быс; разбить чьё-л. сердце сүрэҕин бааһырт; 3. что (повредить) өлөр, дэлби оҕус, хампарыт; разбить голову төбөҕүн хампарыт; 4. что (привести в негодность) алдьат, сатарыт, айгырат; разбить рояль роялы алдьат; 5. кого-что (нанести поражение) үлтүрүт; разбить врага өстөөҕү үлтүрүт; 6. что (разделить на части) хайыталаа, араартаа; разбить по группам бөлөхтөргө хайыталаа; 7. что (произвести посадку) олорт; разбить при доме сад дьиэ аттыгар садта олорт; 8. что (устроить, расположить) туруор; разбить палатки балаак-каларда туруортаа; 9. кого-что (об ударе и т. п.) оҕус; его разбил паралич кинини баралыыс охсубут.

ж. 1. (на части) үлтүрүтүү, алдьатыы; хайыталааһын, араарыы; 2. (планировка) былааннаан оҥоруу.