прил. уон хонуктаах.

прил. еэттэ күннээх, еэттэ хонуктаах; семидневный срок еэттэ хонуктаах болдьох.

прил.: високосный год ордук хонуктаах сыл (түөрт сылга биирдэ кэлэр 366 хонуктаах дьыл).

прил. биэс күннээх, биэс күннүктээх, биэс хонуктаах; пятидневное ожидание биэс күннээх күүтүү; пятидневный путь биэс күннүктээх айан.

холбуу тыллар бастакю чаастара, суолтатынан туох эмэ түөрт уон чаастан турарын эбэтэр түөрт уон единицҕа тэҥ кээмэйдээҕин бэлиэтиир, хол. сорокадневный түөрт уон хонуктаах.

год; ордук хонуктаах сыл високосный год; төгүрүк сыл круглый год; сэрии сыллара годы войны; сүүс сыл сто лет; столетие; сыл устатыгар в течение года; сыл аайы ежегодно; сылы сыллата из года в год; сылтан сыл аайы год от году # сыл таҕыс = перезимовать.

I 1. кислый, горький; острый; крепкий; аһыы эриэпэ редька (букв. горькая репа); апыы арыгы крепкое вино; 2. 1) кислота, горечь; острота; крепость; 2) перен. горе, печаль, скорбь; өлбүт киһи аһыыта үс хонуктаах погов. о покойнике горюют три дня.
II 1) остриё, жало; лезвие; иннэ аһыыта остриё иглы; сүгэ аһыыта острый угол лезвия топора (расположенный ближе к топорищу); 2) клык; бөрө аһыыта клык волка, волчий клык.
III и. д. от ас= I; олбуор аанын аһыы открывание ворот; быыстапканы аһыы открытие выставки; наукаҕа саҥаны аһыы новое открытие в науке.

ыам (тыа хаһаайыстыбатын сүөһүлэриттэн (ынахтан, козаттан, бараантан, бууйбалтан, биэттэн) ылыллар үүт кээмэйэ. Ыа. кээмэйэ араас: биир ыамнааҕы, хонуктааҕы, ыйдааҕы, сыллааҕы уо. д. а.)

м. күн, хонук; пасмурный день былыттаах күн; отпуск на несколько дней хас да хонуктаах уоппуска; рабочий день үлэ күнэ; праздничный день бырааһынньык күн; # в дни молодости эдэр эрдэххэ; день на день не приходится күн күҥҥэ тэҥ буолбат; изо дня в день күннэтэ; со дня на день 1) (с одного дня на другой) күнтэн күҥҥэ, күн тура-тура; откладывать со дня на день күнтэн күҥҥэ уталытан ис; 2) (в ближайшие дни) бүгүн-сарсын, субу; день ото дня ему становится лучше (о больном) күнтэн күн сэр-гэхеийэн иһэр; третьего дня иллэрээ күн; на днях өтөр; соторутааҕыта; добрый день! үтүө күнүнэн!; день в день анаммыт күҥҥэ чопчу; на чёрный день өлөр-хаалар күҥҥэ; день и ночь или днями и ночами күнүстэри--түүннэри; остались считанные дни ахсааннаах күн хаалла.

м. 1. сыл, дьыл; в будущем году кэлэр дьылга, эһиил; четыре времени года дьыл түөрт бириэмэтэ; 2. (о возрасте) саас; ему три года кини сааһа үһэ; 3. годы мн. (период времени) саас; в молодые годы эдэр сааска; 4. годы мн. (десятилетия) сыллар; люди сороковых годов түөрт уонус сыллар дьонноро; # учебный год үөрэх сыла; сельскохозяйствен- ный год тыа хаһаайыстыбатын дьыла; бюджетный год бюджетнай сыл; круглый год төгүрүк сыл; из года в год сылы-сыллата; год от году сылтан сыл аайы; без году неделя аҕыйах хонуктаахха.