Якутские буквы:

Русский → Якутский

авиагоризонт

авиа-саҕах (гироскопическай прибор. Көтөр аппарааттарга туһаныллар. Аппараат көтөн иһэн уһаты уонна туора иннэйиилэрин муннугун көрдөрөр.)

Категория: Транспорт

горизонт

сущ
саҕах

горизонт

м. . саҕах; на горизонте показался корабль саҕахха хараабыл көһүннэ; 2. (видимое пространство) далан, харах далана (харах ылар сирэ); ни облачка на горизонте харах даланынан лоскуй да былыт көстүбэт; 3. перен. (круг знаний, идей) билии-көрүү; он человек с широким горизонтом кини киэҥ билиилээх-көрүүлээх киһи; 4. горизонты мн. * *перен. (круг возможностей) далан, түһүлгэ, кыах; *перед ним открылись широкие горизонты кини иннигэр киэҥ далан аһыллыбыта; 5. *тех. (уровень) кирбии; работа в шахте ведётся несколькими горизонтами шахтаҕа үлэ хас да кирбиинэн барар.

максимально подпертый горизонт

уровень (ВОДЫ (хаайыллар уу мунутуур таһыма) — үрэх уутун сааскы халаанын кэмигэр быһыкка хаайтаран муҥутаан үрдүүр уонна быһыты үрдүнэн таһыйбат та-һыма.)

Категория: Мелиорация

Еще переводы:

саҕах

саҕах (Якутский → Русский)

горизонт; күн саҕахха түстэ солнце садится за горизонт.

далан

далан (Якутский → Русский)

I горизонт; хайаттан киэҥ далан арылынна с горы открылся широкий горизонт.
II отчаянный, бесшабашный; далан уол отчаянный парень # далан куоҕас ошейниковая гагара.

вырисоваться

вырисоваться (Русский → Якутский)

сов., вырисовываться несов. чуолкайдык көһүн; на горизонте вырисовывались горы саҕахха хайалар чуолкайдык көстөллөрө.

затуманить

затуманить (Русский → Якутский)

сов. что 1. (покрыть туманом, дымкой и т. п.) күдэнинэн бүрүй, туманынан сап; затуманить горизонт саҕаҕы күдэнинэн сап; 2. бүөлээ; слёзы затуманили мне глаза хараҕым уута харахпын бүөлээтэ; 3. перен. (сделать непонятным) туман оҥор, бүдүгүрт, бутуй; затуманить смысл ис хоһоонун бүдүгүрт.

сас=

сас= (Якутский → Русский)

прятаться, скрываться; күн саҕахха саста солнце скрылось за горизонтом; саһа оонньоо = играть в прятки.

сиксик

сиксик (Якутский → Русский)

1) край нёба, нёбо у горизонта; халлаан илин сиксигэ сырдыыр светлеет восточный край нёба; 2) край, угол.

сесть

сесть (Русский → Якутский)

несов. 1. олор; сесть на стул устуулга олор; 2. (занять место где-л.) олор, киир; сесть в автомобиль автомобильга олор; 3. за что и с неопр. (приняться что-л. делать) олор, олорун; сесть за книгу кинигэтэ ааҕа олорун, кинигэҕэр олорун; сесть работать үлэҕэр олор; 4. (попасть в заключение) олор; сесть в тюрьму түрмэҕэ олор; 5. (опуститься с высоты) олор, түс; самолёт сел на аэродром самолёт аэродромҥа олордо; 6. (опуститься за горизонт) киир; солнце уже село күн хайыы--үйэҕэ киирдэ; 7. (осесть) олор, түс; пыль сёла на бумагу кумааҕыга быыл олорбут; 8. (укоротиться, сузиться) тарт; эта рубашка сёла бу ырбаахы тардыбыт; # сесть на мель харгыга олор (күчүмэҕэй балаһыанньаҕа түбэс); сесть кому-л. на голову ким эмэ төбөтүгэр ытын, баһылаа.

скрыться

скрыться (Русский → Якутский)

сов. 1. (спрятаться) кистэн, сас, хорҕой; 2. (исчезнуть) көстүбэт буол, (улаҕатыгар) киир; самолёт скрылся за горизонтом самолёт саҕах улаҕатыгар киирдэ; 3. перен. (остаться незамеченным) сас, көстүмэ; от его взгляда ничто не скроется кини хараҕыттан туох да саһыа суоҕа.

темнеть

темнеть (Русский → Якутский)

несов. 1. (становиться тёмным) хараҥар, хараар, боруор; нёбо темнеет халлаан хараҥаран эрэр; волосы темнеют баттах хараарар; 2. безл. хараҥар; на дворе темнело таһырдьа хараҥаран эрэрэ; темнеет, пора домой хараҥаран эрэр, дьиэлииргэ уолдьаста; 3. (виднеться — о тёмном) харааран көһүн; на горизонте темнели горы саҕахха хайалар харааран көстөллөрө.

земля

земля (Русский → Якутский)

ж. 1. (планета) Сир; Земля вращается вокруг Солнца Сир Күнү тула эргийэр; 2. (суша) сир, хонуу; моряки увидели на горизонте землю моряктар саҕахха сири көрдүлэр; 3. (почва) сир, буор; обработка земли сири оҥоруу; рыхлая земля көбдөркөй буор; 4. (земельная площадь) сир; колхозная земля колхоз сирэ; 5. (страна) дойду; чужие земли туора дойдулар; # на земле (на свете) аан дойдуга.