несов. см. заполнить(ся).

ж. ыйытаан; заполнить анкету ыйытааны толор.

с. 1. (по гл. заполнить) толоруу; заполнение анкеты анкетаны толоруу; 2. (по гл. заполниться) туолуу.

сов. что чем (заполнить) начыыҥката ук, начыыҥкалаа, иһигэр сим; начинить пирожки вареньем бэрэскини барыанньанан начыыҥкалаа.

II сов. I. что (заполнить собой) толор, былдьаа; книги заняли всю полку кинигэлэр долбууру барытын толорбуттар; 2. что (поместиться, расположиться) ыл, киир, тур; занять квартиру дьиэҕэ киир; занять боевой пост кыргыһар кэккэҕин булан тур; 3. что (заполнить какой-л. промежуток времени) ыл; сборы заняли не больше часа хомунуу чааһы кыайбат буолла ; 4. что (захватить) ыл, сэриилээн ыл; занять неприятельский город өстөөх куоратын ыл; 5. кого (развлечь) аралдьыт, саатат; занять гостей ыалдьыттары аралдьыт; 6. кого-что (заинтересовать) былдьаа, кэрэхсэт; новые планы заняли его воображение саҥа былааннар кини өйүн-санаатын былдьаатылар.

сов. 1. что (сделать более плотным) чиҥэт; уплотнить грунт буорун чиҥэт; 2. кого-что разг. (заселить плотнее) сыҕай, сы-ҕайсыһыннар, ык; уплотнить квартиры квар-тиралары сыҕай, квартиралаахтары сыҕайсы-һыннар; 3. что (заполнить работой) чиҥэт, тыҥат; уплотнить рабочий день үлэ күнүн чиҥэт.

сов. 1. что (заполнить чем-л.) толор; 2. кого-что (закидать, осыпать) тамнаа, көмөн кэбис, сабыта бырах; забросать снежками хаарынан тамнаа; 3. кого-что, перен. (вопросами и т. п.) кем, көмөн кэбис; # забросать камнями (подвергнуть осуждению) ти- бэн кэбис (омсолоо, сирэн кэбис).

сов. 1. что чем (наполнить, заполнить) ыга сим, сим; набить погреб льдом оҥкучахха мууста ыга сим; набить папиросы бөппүрүөскэни сим; 2. что, чего (вколотить) саайталаа; 3. что (насадить, надеть) саай, кэтэрт; набить обруч на бочку буочукаҕа уобуруччута саай; 4. что (отпечатать узор на ткани) ойуулаа, ойуута түһэр; 5. что, кого-чего (настрелять) өлөртөө, өлөр; набить уток куста өлөр; 6. что, разг. (натереть, намять) быпа аал; набить мозоли чэрдит, чэрдийиэр диэри үлэлээ; 7. что, чего (разбить) үлтүрүт, үлтүрүтэлээ; набить посуды иһиттэри үлтүрүтэлээ; # набить цену сыанатын үрдэт; набить себе цену сыанаҕын үрдэт; набить карман хармааҥҥын хаҥат; набить руку илиигин үөрэт (үөрэн, үөрүйэхтэ ыл).

сов. 1. что (взять) харбаан ыл, ытыһан ыл; захватить горсть орехов эриэхэни ытыһан ыл; 2. кого-что (взять с собой) ыл, илдьэ бар; захватить с собой бумаги кумааҕыта илдьэ бар; 3. кого-что (овладеть) былдьаа, былдьаан ыл; захватить власть былааһы былдьаа; 4. кого (увлечь) тардан ыл, умсугут; его захватило чтение кинини ааҕыы ум-сугутта; 5. кого-что, разг. (застать, застигнуть) баттаа, баттас; я его захватил дома мин кинини дьиэтигэр баттастым; захватить врасплох соһуччу баттаа; 6. что (занять, заполнить) ыл, былдьаа; вода захватила много домов уу элбэх дьиэни былдьаата; # дух захватило тыыммын кыайан ылбат буола түстүм, тыыным бобулунна (хол. наһаа түргэн хамсааһынтан).

сов. 1. что (поместить куда-л.) уур, ук, тут; заложить руки за спину сие тутун; заложить руки в карманы илиигин сиэпкэр угун; заложить мину мината уур; 2. что, разг. (затерять) анньан кэбис; куда-то заложить книгу кинигэни ханна эрэ анньан кэбис; 3. что (заделать, заполнить) бүөлээ, бүөлүү ас; бүөлэтэн кэбис (загромоздить); заложить дыру кирпичом хайаҕаһы кирпииччэнэнбүөлүү ас; заложить стол книгами остуолу кинигэлэринэн бүөлэтэн кэбис; 4. что (начать постройку чего-л.) (акылаатта) түһэр, төрүттээ; заложить фундамент акылаатта түһэр; 5. перен. уур, (төрүттэ) биэр; в нём заложены хорошие качества киниэхэ үчүгэй хаачыстыба төрүттэрэ бэриллибиттэр; 6. кого-что (запрячь) көлүй; заложить тройку торуойка атта көлүй; 7. что (отдать в залог) солуок туттар, солуок уур; 8. что (напр. закладкой) кыбыт; 9. безл. разг. бүөлэн, ыараа; у меня уши заложило мин кулгааҕым бүөлэннэ; у меня грудь заложило мин түөһүм иһэ ыараата; # заложить за галстук прост, итирэ ис.