прил
сынньыллыбыт, кырбаммыт

прил. 1. (нарубленный) кырбаммыт, кырбастаммыт; рубленое мясо кырбаммыт эт; 2. (бревенчатый) охсуу; рубленая изба охсуу дьиэ.

1. прич. от тереть; 2. прил. мэлиллибит, кырбаммыт; тёртая морковь кырбаммыт моркуоп; # тёртый калач эриллибит эристиин.

прил. кул. кырбаммыт, ныһыйыы; отбивная котлета ныһыйыы кэтилиэт.

м. паштет (эт эбэтэр балык кыра гына кырбанан мэпиллибитэ).

мн. (ед. клёцка ж.) клёцка (кырбаммыт тиэстэ миҥҥэ, үүккэ буспута).

несов. 1. с кем (сражаться) өлөрүс, охсус, кыргыс; биться с врагом өстөөхтүүн өлөрүс; 2. обо что (ударяться) охсулун, охсуолан, кырбан; 3. (пульсировать) тэп, мөҕүс; сердце бьётся сүрэх тэбэр; 4. (метаться) мөҕүс, тартар; биться в припадке уҥан тартар; 5. перен. (добиваться чего-л.) мөҕүс, муҥнан; биться за первенство бастыыр иһин мөҕүс; 6. (иметь свойство разбиваться) үлтүрүй; # биться как рыба об лёд мууска хаайтарбыт балык курдук мөҕүс; биться об заклад уст. сакалааттас, угус, тутус.

ж. сечка (1. хаппыыста кырбыыр быках; 2. үлтүрүтүллүбүт, мэлиллибит куруппа; 3. мэкиинэни кытта үлтү кырбаммыт солуома).

м. туолба (1. эриллибит эт, балык; 2. аска кутуллар кырбаммыт тума). фарш для пирога бөрүөк туолбата

ж. 1.6 разн. знач. илии; правая рука 1) уҥа илии; 2) перен. уҥа илиитэ (баспгыҥ көмөлөһөөччүтэ); умелые руки дьоҕурдаах илии; 2. (почерк) илии, буочар; я знаю его руку мин кини буочарын билэбин; # золотые руки көмүс тарбах (үлэҕэ үчүгэй дьоҕурдаах киһи); по рукам! чэ сөп, буоллун!; под руку (сказать, сделать) мэһэйдэһэн, кыһайан (саҥар, оҥор); под руками илии анныгар (чугас, табыгастаах); рука об руку бииргэ, иллээхтик; положа руку на сердце илиигин сүрэххэр туттан туран, дьиҥ ис сүрэххиттэн; как рукой сняло харахтан сыыһы ылбыт курдук; руки не доходят соло суох; рукой подать уунан тиийэр сиргэр, бэрт чугас; руки чешутся илиитэ кыһыйар (шугу эрэ оҥороору олус дьулуһар киһини); взять себя в руки кыан, кыатан; ломать руки илиигин-атаххын кырбан, айман, абатый; наложить руку на что-л. илиигин уур, күөнтээ, былдьаа; умыть руки туораан биэр, эппиэттииртэн аккаастан; прибрать к рукам апчарый, былльаан ыл; дать по рукам кэһэтэн биэр; ходить по рукам илииттэн илиигэ сырыт, киһи аайы бар; с рук сбыть бэйэҕиттэн араар, быыһан; на руку санаа хоту, табыгастаах, эгэ эрэ; это мне на руку ити миэхэ санаам хоту; обеими руками подписаться под чем-л. икки илиигинэн сөбүлэс.