с. кыргыһыы, сэриилэһии.

сущ
кыргыһыы, сэриилэһии, кыдыйсыы

сущ.
кыргыһыы, охсуһуу, сэриилэһии,

ж. сэрии, сэриилэһии; Великая Отечественная война Аҕа дойду Улуу сэриитэ; гражданская война гражданскай сэрии.

ж. 1. (сражение) кыргыһыы, сэриилэһии, охсуһуу; воздушный бой салгыҥҥа кыргыһыы; классовые бой кылаастар охсуһуулара; 2. спорт, күрэхтэһии, күрэс; 3. (часов, барабана) охсуу, тыас; 4. (ружья) тэбии; 5. (разбивание) үлтүрүтүү, алдьатыы; 6. собир. (битое стекло) үлтүркэй, бытархай; # взять с бою эрэйдэнэн ыл, сыралаһан кыай.

ж. 1. хорсун быһыы, сэрииһит буолуу; сэриилэһиигэ суудайыы; 2. перен. өргөстөнүү, кырык.

и. д. от сэриилээ =.

с. 1. (деятельность) дьайыы, үлэ, үлэ-хамнас; 2. действия мн. (поступки) дьайыы, оҥоруу, быһыыланыы; пресечь самовольные действия бэйэ көҥүлүнэн дьайыы-тын тохтот; предоставить полную свободу действий бэйэтэ оҥороругар толору көҥүлү биэр; 3. (работа) үлэ; машина в действии массыына үлэлии турар; привести в действие улэлэт; 4. юр. (действенность, сила) күүс; договор сохраняет своё действие в течение четырёх лет дуогабар бэйэтин күүһүн түөрт сыл устатыгар илдьэ сылдьар; закон обратного действия не имеет сокуон төттөрү күүһэ суох; 5. (воздействие) дьайыы, сабыдыаллааһын; благотворное действие үтүө сабыдыаллааһын; под действием чего-л. туох эмэ дьайыытынан; 6. (в повествовании) хайааһын, кэпсэнэр көстүү, событие; действие романа происходит в Москве роман хайааһына Москваҕа буолар; 7. театр, оонньуу; пьеса в четырёх действиях түөрт оонньуулаах пьеса; 8. мат. дьайыы, оҥоһуу; четыре арифметических действия арифметика түөрт дьайыылара; # боевые действия кыргыһыылар, сэриилэһии.

гл
сэриилэһэр, сэриилиир

прил. 1. хорсун, сэрииһит; сэриилэһиигэ суудайар; воинственные племена сэрииһит биис уустара; воинственная политика езриигэ суудайар политика; 2. перен. өргөстөммүт, кырыктаммыт; воинственный вид өргөстөммүт көрүҥ.