сущ тиэргэн

м. тиэргэн ыраастааччы, олбуору көрөөччү.

сущ
олбуор, дьиэ таһа, тиэргэн
на дворе - таһырдьа

прил. 1. тиэргэн, тэлгэһэ; дворовые постройки тэлгэһэ иһинээҕи тутуулар; 2. в знач. сущ. м. ист. кулут, чаҕар; музыканты из дворовых чаҕар музыканнар.

сов. 1. (катясь, приобрести скорость) халыһый, күүскэ сүүр; 2. (в разные стороны) төкүнүй, төкүнүс; брёвна раскатились по двору бэрэбинэлэр тиэргэн устун теку нүстүлэр; 3. (раскатисто прозвучать) лүһүгүрээ, дуораһый.

I м. 1. тиэргэн, тэлгэһэ, дьиэ таһа; колхозный двор колхоз тиэргэнэ; 2. (кресть- янское хозяйство) ыал; в колхозе сто дворов колхозка сүүс ыал; # на дворе таһырдьа; скотный двор тэлгэһэ, сүөһү дала; птичий двор көтөр дьиэтэ; монетный двор монетнай двор (манньыат оҥорор дьиэ); гостиный двор көстүүнэй (эргиэн лааппылара); прийтись не ко двору табыллыма, табыгаһа суох буол; ни кола ни двора турар бэйэтэ киһи, дьиэтэ--уота, баайа суох киһи.

сов. кого-что 1. см. обегать; 2. (кругом) тула сүүр; обежать двор тиэргэни тула сүүр.

1) порошить; бүгүн кыраһалаата сегодня запорошило; 2) очищать от снега; тиэргэни кыраһалаа = очистить двор от только что выпавшего снега.

прил. 1. (наполненный) толору; полные вёдра толору солуурдар; театр полон театр толору; 2. кого-чего, кем-чем, прям., перен. толору; двор был полон всякой домашней птицы араас иитиэх көтөрдөрүнэн тиэргэн толору этэ; он полон надежд кини эрэл санааларынан толору; 3. (абсолютный) толору, букатыннаах, муҥур; полная победа толору кыайыы; полная тишина толору чуумпу; полный хозяин толору хаһаайын; полное доверие толору итэҕэл; 4. (достигший определённой нормы) толору, ситэри; полный метр толору метр; ему полных тридцать лет кини толору отута; полное знание дела дьыаланы толору билии; 5. (наивысший, предельный) толору, муҥутуур, муҥ; полный успех толору ситиһиилэнии; полной рысью муҥ сэлиинэн; 6. (упитанный) суон, этиргэн; полный ребёнок этиргэн оҕо; полный мужчина суон киһи; # полным-полно тобус-толору.

дверь; ворота; вход; проход; дьиэ аана вход в дом, дверь дома; бүтэй аана проход в изгороди; тиэргэн аана ворота; суол аана а) место у входа; б) место у большой дороги; суол ааныгар олорор ыаллар притрактовые жители; ааны сап= закрыть дверь; аанынан таҕыс = выйти в дверь; аанынан киир = войти через дверь; ааннарын саппат буолла он часто ходит к ним, посещает их (букв. он не закрывает их дверь) # аан алдьархай страшное бедствие, несчастье; аан бастаан , аан маҥнай а) прежде всего, в самом начале, сперва; б) впервые; аан дойду мир, вселенная; аан күдэн густой туман; аан тыл предисловие; аан холорук сильная метель, пурга; ааныттан суох разг. совсем нет. ,