сущ
хаптал хайа

с. хаптал хайа.

с. нескл. плато (намыһах хаптал хайа).

прил. төҥкөҕөр, иҥнэри; наклонная плоскость иҥнэри хаптал.

ж. 1. хаптал, ньуур; плоскость стола остуол ньуура; 2. ав. кынат; плоскость самолёта самолёт кыната; 3. (область, сфера) хабаан, өрүт; рассмотреть вопрос в другой плоскости боппуруоһу атын өттүнэн көр; # катиться по наклонной плоскости таҥнары түһэн ис.

вираж (1. Эргийии, өҕүллүү; 2. Сытыарц хаптал устун самолет салгышга эргийэ көтүүтэ көннөрү көтүү биир көрүҥэ; 3. Биир өггүгэр иҥнэйиилээх бүрүөһүннээх суол эргиирэ, өҕүллүтэ; 4. Ханаал өҕүллэр сиригэр иһирдьэ диэки иҥнэри түгэхтээх чааһа — сорҕото; 5. Хаартысканы кырааскалыырга туттуллар суурадаһын.)

ж. планиметрия (геометрия хапталга баар фигуралары үөрэтэр салаата).

параболограф (көнө хапталга иэҕии сурааһыннары (парабола) тардарга аналлаах прибор.)

ж. проекция (1. мат. хапталга ханнык эмэ предмет геометрический ойууланыыта; 2. экраҥҥа улаатыннаран көрдөрүү)

быһыы (кыһыы (эргимтэлии күүһэ) — быһыы (кыһыы) күүһүн дэтээл эргичийэр сүрүнүгэр туруору хайысхалаах хапталга дьайар сорҕото.)