прил. хармаан, сиэп; карманные часы хармаан чапыта; карманный словарь хармаан тылдьыта; # карманные деньги кыраҕа туттар харчы.

ж. 1. (у одежды) хармаан, сиэп; 2. перен. разг. (достаток, деньги) хармаан, үп; это мне не по карману ити мин хармааным кыаҕын таһынан.

ж. уст. и разг. сөтөл, тыҥа сэллигэ; # карманная чахотка шутл. хармаан иччитэхсийиитэ, харчыта суох буолуу.

сов. 1. что чем (наполнить, заполнить) ыга сим, сим; набить погреб льдом оҥкучахха мууста ыга сим; набить папиросы бөппүрүөскэни сим; 2. что, чего (вколотить) саайталаа; 3. что (насадить, надеть) саай, кэтэрт; набить обруч на бочку буочукаҕа уобуруччута саай; 4. что (отпечатать узор на ткани) ойуулаа, ойуута түһэр; 5. что, кого-чего (настрелять) өлөртөө, өлөр; набить уток куста өлөр; 6. что, разг. (натереть, намять) быпа аал; набить мозоли чэрдит, чэрдийиэр диэри үлэлээ; 7. что, чего (разбить) үлтүрүт, үлтүрүтэлээ; набить посуды иһиттэри үлтүрүтэлээ; # набить цену сыанатын үрдэт; набить себе цену сыанаҕын үрдэт; набить карман хармааҥҥын хаҥат; набить руку илиигин үөрэт (үөрэн, үөрүйэхтэ ыл).

с. 1. охсуу; ударение падает на последний слог охсуу бүтэһик сүһүөххэ түһэр; поставить ударение над "а" "а"үрдүгэр охсуута туруор; 2. перен. тоһоҕолоон этии. ударить сов. 1. кого-что во что, по чему оҕус, сырбат, табый, саалын; ударить в грудь түөскэ оҕус; ударить по столу остуолу сырбат; 2. что, во что (подать сигнал) оҕус; ударить тревогу түрүбүөгэтэ оҕус; ударить в барабан барабаанна оҕус; 3. (напасть, обрушиться) оҕус, охсуута оҥор; 4. по кому, по чему, перен. разг. охсон биэр; ударить по лентяям күөх көппөлөрү охсон биэр;5. (оявлениях природы) түс, буол; ударили морозы тымныы түстэ; # вино ударило в голову арыгы төбөбөр таҕыста; ударить по карману хармааҥҥа оҕус, ороскуотурт.

несов. 1. (ударять) оҕус, сырбат; бить хвостом кутуруккунан сырбат; 2. кого (избивать) сыс, кырбаа; 3. кого-что (побеждать) үлтү сыс, кыай; бить врага өстөөҕу үлтү сыс; 4. что (разбивать) үлтү сыс, үлтүрүт, алдьат, кумалаа; бить посуду иһити алдьат; 5. кого и без доп. (стрелять) ыт, ытан түһэр; тэп; бить птицу на лету көтерү күөрэтэн ыт; ружьё бьёт хорошо саа үчүгэйдик тэбэр; 6. кого-что (резать скот) өлөр; 7. по кому-чему, перен. (бичевать) үлтү сыс, саралаа; бить по бюрократизму бюрократизмы саралаа; 8. во что и без доп. (ударими производить звуки) оҕус, тыаһат; часы бьют чаһы охсор; бить в колокол куолакалы тыаһат; бить в барабан барабаанна оҕус; 9. что (дивить сигнил) оҕус, биллэр, биэр; бить тревогу 1) воен. тревогата оҕус; 2) перен. түрбүөннэ тарт; бить отбой 1) воен. отбойда биэр; 2) перен. төнүн, чугуй (тылгыттан, санаммыт санааҕыттан); 10. (вытекать) тык, күүскэ сүүр; кровь бьёт из раны бааһыттан хаан тыгар; 11. кого (трясти) титирэт, титирэстээ; иэрит, иэрий; меня бьёт лихорадка (миигин) титирэтэр, мин ти-тириирдиибин; его мучительно бил кашель кинини сөтөлө сүрдээхтик иэритэрэ; 12. что (изготовлять) иирт; тыыт; кут; бить масло сүөгэйдэ иирт; бить шерсть түүтэ тыыт, сиэллэ тыыт; # бить в глаза харахха быраҕылын; бить в цель таба тутун, сыыһыма (сыалгын ситиһэргин сыыһыма); бить карту хаартыны оҕус, хаартыны сиэ; бить по карману хармааҥҥа оҕус, ньочоокко тэп.