хаһаайын, иччи

прил. кичээҥи, харыс; бережливый хозяин кичээҥи хаһаайын.

прил. хаһаайынныы, хаһаайын; хозяйский глаз хаһаайын керүүтэ-истиитэ; # дело хозяйское киһи бэйэтин көҥүлэ, бэйэҥ биллэҕиҥ.

л. 1 (владелец) хаһаайын,бас билээч- чи; иччи (собаки и т. п.); хозяин дома дьиэни бас билээччи; 2. (о ведущем хозяйство) хаһаайын; хороший хозяин учүгэй хаһаайын; 3. (глава дома, семьи) хаһаайын, дьиэлээх; хозяин и гости дькэлээх уонна ыалдьыттар; 4. (частный наниматель) хаһаайын; хозяин и работник хаһаайын уонна үлэһит; 5. (полновластный распорядитель) хаһаайын, тойон; я сам себе хозяин мин бэйэбэр бэйэм тойоммун; хозяин своей судьбы бэйэтин дьыл-ҕатын хаһаайына; # быть хозяином своего слова (или своему слову) тылгар тойон буол, тыл га р тур.

сущ
хаһаайын

сущ.
хаһаайын, дьиэлээх; бас билээччи, иччи
хозяин и гости - дьиэлээх уонна ыалдьыттар;
хозяева дома - дьиэни бас билээччилэр;
хозяин собаки - ыт иччитэ

м. дьиэ хаһаайына, дьиэ-баһылыга.

прил. хаһаайына суох, бас билээччитэ суорс.

прил. 1. (наполненный) толору; полные вёдра толору солуурдар; театр полон театр толору; 2. кого-чего, кем-чем, прям., перен. толору; двор был полон всякой домашней птицы араас иитиэх көтөрдөрүнэн тиэргэн толору этэ; он полон надежд кини эрэл санааларынан толору; 3. (абсолютный) толору, букатыннаах, муҥур; полная победа толору кыайыы; полная тишина толору чуумпу; полный хозяин толору хаһаайын; полное доверие толору итэҕэл; 4. (достигший определённой нормы) толору, ситэри; полный метр толору метр; ему полных тридцать лет кини толору отута; полное знание дела дьыаланы толору билии; 5. (наивысший, предельный) толору, муҥутуур, муҥ; полный успех толору ситиһиилэнии; полной рысью муҥ сэлиинэн; 6. (упитанный) суон, этиргэн; полный ребёнок этиргэн оҕо; полный мужчина суон киһи; # полным-полно тобус-толору.

мн. (ед. хлебопродукт м.) бурдук бородуукталар. хлебороб м. бурдук үүннэрээччи. хлебородный прил. бурдук үүнэр, бурдуктаах; хлебородный год бурдуктаах дьыл. хлебосдача ж. бурдугу туттарыы. хлебосол м. ыалдьытымсах киһи. хлебосольный прил. ыалдьытымсах, күндүһүт; хлебосольный хозяин ыалдьытымсах хаһаайын. хлеботорговля ж. бурдук эргиэнэ. хлеботорговый прил. бурдугунан эргинэр, бурдук эргиэнин; хлеботорговые организации бурдук эргиэнин тэрилтэлэрэ. хлебоуборка ж. бурдук хомуура. хлебоуборочный прил. бурдук хомуйар, бурдук хомуурун; хлебоуборочная кампания бурдук хомуурун хампаанньата. хлев м. хотон; коровий хлев ынах хотоно. хлестать несов. 1. кого-что, по чему (бить, стегать) таһый, быһыта биэр, быһыта курбуулаа; хлестать лошадь кнутом аты кымньыынан быһыта курбуулаа; 2. (литься с шумом) курулат, харылаа, охсуолаа; дождь так и хлещет самыыр түһэн курулатар. хлёсткий прил. 1. сытыы, купур^ас, хлесткий кнут сытыы кымньыы; хлёсткий ветер сытыы тыал; 2. перен. разг. (резкий) сытыы чыпчархай, хабыр; хлёсткие слова сытыы чыпчархай тыллар; 3. (звучный) хатан, таһырҕас. хлестнуть сов., однокр. быһа биэр, быпа курбуулаа, сырбат. хлоп межд. хап! (тыаһы үтүктүү). хлопать несов. 1. (производить шум) охсуолаа, лабырҕат, лаһырҕат; хлопать дверьми ааны лабырҕат; хлопать бичом кымньыынан охсуолаа; 2. (разрываясь, стреляя, производить звук) төлүтэ тэп; 3. (аплодировать) ытыскын таһын; 4. кого, по чему (ударять) охсуолаа, таптай, тобугурат; хлопать рукой по плечу илиигинэн саннын таптай.