сов. разг. ыарыт, ыарытыганнаа.

I сов. (стать больным) ыарый, ыарыт; заболеть ангиной ангинанан ыарый.

гл.
ыарытар, ыалдьар

побуд. от аал =; сүгэҕин ааллар = дать подточить свой топор # аалларан ыарыт = прихварывать (давно, постоянно); хараҕын аалларар он ненавидит, терпеть не может кого-л.

I несов. 1. чем и без доп. (быть больным) ыарый, ыарыт; болеть гриппом гриптээн ыарый; 2. о ком-чём, за кого-что, перен. (переживать) ыарый, кыһан, баҕар; болеть за успех дела дьыала ситиһиилээх буоларын иһин ыарый.

нареч. много, часто; уол үгүстүк ыарытар мальчик часто болеет.

сов. кого-что I. (напр. оружием) тап, суоһар; поразить врага өстеөҕү суоһар; 2. (победить) кыай, хот; 3. мед. сиэ, ыарыт, бааһырт; 4. (очень удивить) олус соһут, сөхтөр, дьиктиргэт; весть о его смерти поразила нас кини өлбүтүн туһунан сурах биһигини олус соһутта.

сов. 1. что (нарушить строй, порядок) сатайдаа, кэккэтин сатарыт; расстроить ряды противника өстөөх кэккэтин сатарыт; 2. что (привести в упадок) сатарыт, айгырат; расстроить хозяйство хаһаайыстыбаны сатарыт; 3. что (нарушить) сатарыт, алдьат; беседа была расстроена его приходом сэһэргэһиини кини кэлэн сатарытта; расстроить планы былааны алдьат; 4. что (расшатать) айгырат, кэбирэт, ыарыт; расстроить здоровье доруобуйатын айгырат; 5. что (музыкальный инструмент) кэс, тыаһын алдьат; расстроить пианино пианино тыаһын алдьат; 6. кого (огорчить) санаатын алдьат, тымтар, ороһут; эта весть расстроила его бу сурах кини санаатын алдьаппыта.

межд. выражает чувство сильной боли, усталости ой, ай, ох; айака , илиибин ыарыттыҥ ! ой, руку больно!; айака , бүгүн түксү ох, устал, на сегодня хватит; ср. айа I.