өрүт

сущ
өрүт

сущ.
өрүт

с. 1. (действие) буруйдааһын; 2. (приговор) буруй; предъявить обвинение буруйдаа; 3. юр. (обвиняющая сторона) буруйдуур өрүт; свидетели обвинения буруйдуур өрүт туоһулара.

с. 1. түгэн, майгы, өрүт; важное обстоятельство улахан суолталаах өрүт; 2. обстоятельства мн. быпыы-майгы, дьүһүн; в трудных обстоятельствах күчүмэҕэй быһыыга-майгыга; смотря по обстоятельствам дьүһүнүттэн көрөн; 3. грам. си- һилии; обстоятельство образа действия буолуу сиһилиитэ.

ж. 1. (несходность) утарыта, сөп түбэспэтэ; противоположность интересов интэриэстэр утарылара, интэриэстэрин утарылара; 2. утары өрүт, төттөрү өрүт; он полная противоположность своему другу кини бэйэтин доҕоругар олох төттөрү; 3. филос. утары өрүт, утарыта өрүттэр; единство и борьба противоположностей утарыта өрүттэр биир ситамнэрэ уонна охсуһуулара; # в противоположность кому-чему-л. онуоха утары, онуоха төттөрүтүн.

м. 1. (поворот) эргилиннэрии, эргиллии; разворот самолёта самолёт эргиллиитэ; 2. (место поворота) өҕүллүү, суол иэҕил-лиитэ; 3. (внутренняя сторона обложки, листа и т. п.) ис өрүт.

прил. 1. (с тремя сторонами) үсөрүттээх, үс эркиннээх; 2. (с участием трёх сторон) үс өрүттээх, үс өрүт сөбүлэһиитинэн оҥоһуллубут; трёхсторонний договор үс өрүттээх дуогабар.

ж. 1. (направление, пространство в каком-л. направлении) өрүт; в сторону леса ойуур өттүгэр; 2. (страна, местность) дойду, сир; родная сторона төрөөбүт сир; 3. (место или направление вправо или влево от кого-чего-л.) өрүт, ойоҕос; посмотреть в сторону ойоҕоскун көр; вытянуть руки в стороны илиилэргин икки өттүгэр уун; 4. (место по краям чего-л.) өрүт; по обеим сторонам дороги суол икки өттүнэн; 5. (бок чего-л.) өрүт, ойоҕос; 6. (место в отдалении от кого-чего-л.) ойоҕос, кытыы; стоять в стороне ойоҕоско тур, туора тур; 7. перен. (положение вне центра событий) ойоҕос, атын сир; держаться в стороне ойоҕоско буол, ойоҕоско сырыт; 8. перен. (посторонний, незаинтересованный взгляд) ойоҕос; со стороны виднее ойоҕостон ордук көстүмтүө; 9. (одна из поверхностей предмета) өрүт; лицевая сторона материи таҥас сирэй өттө; 10. (часть, элемент; свойство чего-л.) өрүт; положительная сторона дела дьыала туһалаах өттө; 11. (противопоставляемые группы) өрут; договаривающиеся стороны дуогабардаһааччы өрүттэр; 12. мат. өрүт; стороны прямоугольника көнө муннук өттүлэрэ; # идти на все четыре стороны ханна да бар (хайдах да буол); моё дело сторона мин кыттар кыһалҕам суох.

ж. 1. (линия) сурааһын, сурадаһын; 2. (граница, предел) быыс, ни; пограничная черта кыраныысса быыһа; в черте города куорат иитин иһигэр; 3. перен. (особенность, признак) бэлиэ өрүт, ураты өрүт; черта характера характер бэлиэ өттө; 4. черты мн. быһыы; черты лица сирэй быһыыта, сирэй омооно; # в общих чертах сүрүн өттүлэрин ылан, сүрүн өттүлэригэр тохтоон.

м. 1. (миг, мгновение) түгэн; 2. (этап) түгэн, кэм; текущий момент билиҥҥи кэм; 3. (обстоятельство) түгэн, өрүт; важный момент в работе үлэҕэ улахан суолталаах түгэн; # в один момент керүөх түгэнэ, көрүөх бэтэрээ өттүнэ; в любой момент хайа баҕарар кэмҥэ.