ж. бирииппэ.

сущ
бирииппэ (бытык хорунар)

несов. 1. что, разг. (рвать, изнашивать) алдьат; драть обувь атах таҥаһын алдьат; 2. что (отрывая отделять) хастаа, суллаа, хаҕылаа; драть лыко сутуканы хастаа; драть крупу куруппаны хаҕылаа; 3. кого, разг. тарт, илгиэлээ; драть за уши кулгааҕын тарт; драть за волосы баттаҕыттам илгиэлээ; 4. что и без доп., разг. (раздражать) аһыт; тырыта тыыт (царапать); перец дерёт горло биэрэс киһи бэлэһин аһытар; бритва дерёт бирииппэ тырыта тыытар; 5. перен. разг. (брать высокую цену) соролоо, сүлэн ыл.

прил. 1. (отточенный) сытыы, кылааннаах; острая бритва сытыы бирииппэ; 2. (суживающийся) упуктаах, сытыы; острый нос лодки оҥочо упуктаах тумса; острый угол упуктаах муннук; 3. (проницательный) сытыы; острый ум сытыы ей; 4. (язвительный) сытыы, кыпыылаах; острая шутка кыпыылаах элэк; у него острый язык кини сытыы тыллаах; 5. (на вкус и т. п.) сытыы, хатан; острый запах сытыы сыт; острый соус хатан соус; 6. (сильный) дьөлүтэ кэйэр, быһыта тыытар; острая боль быпыта тыытар ыарыы; 7. (напряжённый) сытыы, сытыырхайыылаах; острое положение сытыырхайыылаах балаһыанньа; острая классовая борьба сытыы кылаассабай охсуһуу.

сов. I. кого-что (придать, указать направление) туһулаа, туһай; направить дуло пистолета бэстилиэт уоһун туһулаа; 2. что, перен. (сосредоточить) туһулаа, ыыт; направить все свой силы на выполнение плана бары .күүскүн былааны толорууга туһулаа; 3. что, перен. (дать направление) салай, хайыһыннар; направить разговор кэпсэтиини салай; 4. кого-что (послать) ыыт, анаа; направить в другой город атын куоракка ыыт; направить больного к врачу ыалдьааччыны врачка ыыт; 5. что (адресовать) ыыт, биэр; направить заявление в суд суукка сайабылыанньата ыыт; 6. что (наладить) көннөр, оҥор; направить станок станогу көннөр; направить бритву бирииппэ биитин көннөр; 7. что (организовать) салайан ыыт, тэрий; направить работу үлэни салайан ыыт.

несов. 1. что (заострять) сытыылаа, буруустаа, аал, уһуктаа; точить бритву бирииппэни сытыылаа; точить когти тыҥыраххын аал; точить карандаш харандааһы уһуктаа; 2. что (вытачивать) чочуй, чочуйан оҥор; точить на токарном станке токарнай станокка чочуй; 3. что (портить — о насекомых, грызунах) тэһитэ кэбий, тэһитэ кэрбээ; 4. кого-что, перен. (мучить, изводить) быһа аал, быһа эм; его точила тоска кини ни ахтылҕан быһа аалара.