сущ
(мн. ч. нет)
аһыы, кутурҕан, эрэй-муҥ

с. 1. (скорбь) аһыы, санаа-оноо; ку- турҕан; неутешное горе ааспат кутурҕан; 2. (несчастье) муҥ, эрэй-муҥ, муҥ-сор; его постигло большое горе кини улахан иэдээҥҥэ түбэстэ; свалилось горе муҥ буулаата; пережить горе аһыыта аһый; хлебнуть горя с кем-л. эрэйи-муҥу амсай; # и горя мало кыһалҕата кыра, кыһалла да барбат; с горем пополам бэрт кыһалҕанан, айыы сорунан.

сущ
хайа, сыыр

ж. 1. хайа, үрдүк сыыр; вдали виднелись горы ыраах хайалар көстөллөрө; 2. горы мн. (гористая местность) хайа; люди гор хайа дьоно; 3. (множество) хайа саҕа, баһаам элбэх; горы книг баһаам кинигэ; # идти в гору өрө таҕыс, өрө тахсан ис (олоххо, үлэҕэ); идти под гору таҥнары бар; гора с плеч свалилась санныбыттан хайа халбарыйбытын курдук, сүгэһэр түспүтүн курдук (туохтан эмэ босхолонуу); не за горами хайа нөҥүө буолбатах (сотору буолуо, чуга- һаата); стоять горой за кого-что-л. күөҥҥүнэн көмүскээ (кими-тугу эмэ туох бааргынан квмускээ); надеяться как на каменную гору таас хайа кэриэтэ эрэн; пир горой бала малааһын.

нареч. горн, үөһэ, сир үрдүгэр; выдать уголь на-гора таас чоҕү сир үрдүгэр биэр.