молния; чаҕылҕан чаҕылыйда блеснула молния; чаҕылҕан охсубут маһа дерево, в которое ударила молния.

вспыхивать, сверкать, сиять; чаҕылҕан күлүмнээтэ засверкала молния.

прил. шар быһыылаах, шардыы быһыылаах, мээчик курдук; шаровидная молния шардыы быһыылаах чаҕылҕан.

уст. ударять в кого-что-л., поражать кого-что-л.; этиҥ маска дуксуйда молния ударила в дерево.

сов., однокр. 1. чаҕылыс гын, кылбас гын, күлүм гын; сверкнула молния чаҕылҕан чаҕылыс гынна; 2. (о глазах) чаҕылыс гын; 3. перен. (о мысли и т. п.) күлүм гын.

ж. түргэнэ; # с быстротой молнии чаҕылҕан түргэнинэн.

1) возвр. от хабырый= 1, 2; 2) скрежетать зубами; тииһин хабырынна-ҕына таас хайалар дэлбэритэ бараллар үһү загадка когда они скрежещут зубами, каменные утёсы раскалываются (чаҕылҕан-наах этиҥ былыта тучи, гром и молния).

несов. I, (сиять, блестеть) чаҕылый, кылбачый, күлүмнээ; молния сверкает чаҕылҕан чаҕылыйар; роса сверкает сии к кылбачыйар; в ночном нёбе сверкали звёзды түүҥҥү халлааҥҥа сулустар чаҕылыйаллара; 2. чем и без доп. (о глазах) чаҕылыҥнаа, умай; его глаза сверкали гневом кыыһыран харахтара чаҕылыҥнаабыттара.

страд. от сах = сыпаться (об искрах), блистать, сверкать (о молнии); халлааҥҥа чаҕылҕан саҕыллар на нёбе сверкали молнии; харахпыттан уот саҕылынна перен. из глаз у меня искры посыпались (от сильного удара).

м. 1. чаҕыл, килбэҥ, килбэйии; блеск молнии чаҕылҕан чаҕыла; 2. перен. килбиэн; блеск славы албан аат килбиэнэ; # во всём блеске туох баар килбиэнинэн, толору киэ-бинэн; с блеском килбиэннээхтик.