подниматься наверх; всходить; хайаны дабай= подняться в гору; үөһэ дабайда он поднялся наверх.

гл
көтөҕөр

гл.
(с земли ) ылар (ыл), өрө тардар (өрө тарт)
(наверх ) таһаарар (таһаар)

сов. киирэн таҕыс (вниз), ытта сырыт (наверх); слазить в погреб оҥкучахха киирэн таҕыс; слазить на крышу кырыысаҕа ытта сырыт.

гл
1. Көтөҕүллэр. 2. Өрө ыттар, дабайар

гл.
(наверх ) өрө тахсар (өрө таҕыс)
(встает ) турар (тур)
(повышается ) үрдүүр (үрдээ)

несов., взлететь сов. 1. ере кетен таҕыс, кетен таҕыс; 2. разг. (взбежать наверх) ере сүүр (хол. кирилиэһинэн); # взлететь на воздух (при взрыве) салгыҥҥа кет, үлтүрүй.

сов. 1. (внутрь чего-л.) киир (коленей); 2. (подняться наверх) таҕыс; 3. (поселиться) көһөн киир, олохсуй; в дом въехали новые жильцы дьиэҕэ саҥа ыаллар көһөн киирдилэр.

1. нареч. наверху, вверху; наверх, вверх; күн үөһэ ойбут солнце поднялось; үөһэ олорор он сидит наверху; 2. послелог, упр. осн., исх. п. на, над, выше; халлаан үөһэ на небе; күөл үөһэ над озером; быһыттан үөһэ выше плотины # үөһэ тыын = вздыхать.

сов. 1. (наверх) өрө таҕыс, ере кет; подняться по лестнице кирилиэһинэн ере таҕыс; 2. (переместиться выше) көтөҕүлүн; занавес поднялся быыс көтөҕүлүннэ; 3. (встать) тур; он поднялся уходить кини бараары турда; подняться с постели 1) (проснуться) уһуктан тур; 2) (после болезни) үтүөр, үтүөрэн тур; 4. перен. (восстать) ере тур; 5. (повыситься в уровне) эбилин.үрдээ.уөһэ таҕыс; водав реке подняласьөрүскэ уу эбилиннэ; 6. (увеличиться) үрдээ, өрө таҕыс; производительность труда поднялась "үлэ оҥорумтуота өрө таҕыста; 7. (о тесте) көтөҕүлүн, таҕыс; пирог хорошо поднялся бөруөк үчүгэйдик көтөҕүллүбүт; 8. (начаться, возникнуть) тур, үөдүй; поднялся сильный ветер күүстээх тыал турда; 9. перен. (улучшиться) өрө көтөҕүлүн; настроение поднялось санаата өрө көтөҕүлүннэ.

1. нареч. 1) вверх, наверх; өрө бырах = бросать вверх; өрө ытын = взбираться, подниматься вверх; өрө көтөх = прям., перен. поднимать; колхоз хаһаайыстыбатын өрө көтөх = поднять хозяйство колхоза; өрө тарт = а) поднимать что-л. (с земли); б) разг. приводить в порядок, убирать; хоһу өрө тарт = убрать комнату; өрө күөрэй = а) подниматься ввысь (напр. о птицах); б) всплывать (на поверхность воды); өрө бар = а) идти, плыть вверх по реке, против течения; б) перен. идти наперекор, напролом; делать всё наоборот; өрө тут = а) держать высоко, поднимать вверх; б) перен. приставать, не давать покоя кому-л.; өрө көт = а) взлетать вверх; б) перен. живо откликаться на что-л., проявлять живой интерес к чему-л.; 2) в сочет. с нек-рыми гл. выражает интенсивность действия: өрө бардьыгынаа = громко и сердито кричать, грозно браниться; өрө эккирээ = подпрыгивать на одном месте; өрө күүр = а) стремительно подниматься; былыттар өрө күүрэн таҕыстылар облака стремительно поднялись; б) перен. воодушевляться; өрө күүрэн үлэлээ = работать с воодушевлением; 2. послелог, упр. исх. п. выше; хомоттон өрө отуу баар выше заливчика есть шалаш; дамбаттан өрө выше дамбы # өрө сыҥ = шмыгать носом; өрө тур = восставать; өрө тыын = см. тыын =: үөһэ тыын =; өрө уһуутаа = глубоко, шумно и тяжело вздыхать; өрө-сала көт = а) быть чрезмерно вежливым, ласковым; б) лебезить, угодничать, льстить.

сов. 1. кого-что (с земли и т. п.) ыл, өрө тарт; поднять кошелёк с полу сиртэн саппыйаны ыл; 2. кого-что (удержать на весу) көтөх; поднять чемодан чымадааны кетех; 3. кого-что (наверх) таһаар; поднять вещи на третий этаж маллары үһүс мэндиэ-мэҥҥэ таһаар; 4. что (придать более высокое положение) өрө көтөх, өрө тут; поднять голову 1) тебеҕүн өрө көтөх; 2) перен. төбөҕүн өндөт, эрдий; 5. кого-что (заставить встать) туруор; поднять лошадь аты туруор; поднять с постели туруор; 6. что (повысить) үрдэт; поднять уровень воды уу таһымын үрдэт; 7. что (увеличить) үрдэт, өрө көтөх; поднять производительность труда үлэ оҥорумтуотун ерө көтөх; 8. что, перен. (улучшить) өрө кетех, тупсар; поднять дисциплину дьиссипилиинэни ере кетех; поднять настроение санаатын ере кетех; 9. кого-что, перен. (побудить к действию) ере туруор, туруор; поднять массы на борьбу за независимость маассаны тутулуга суох буолар иһин охсуһууга туруор; 10. что (начать) оҥор, тарт; поднять восстание бастаанньата оҥор; П. что (возбудить) кетех, тэрий; поднять вопрос о чём-л. туох эмэ туһунан боппуруоста кетех; 12. что (вспахать) тиэр, хоруй; поднять целину кырыс сири тиэр; # поднять глаза ере кер; поднять голос тылла кетех; поднять оружие сэриилэһэн бар; поднять паруса барарга оҥоһун; поднять на смех күлүү-элэк оҥоһун, күлүү гын.