с. 1. (по гл. переместить) уларытыы, сыҕарытыы, көһөрүү; 2. (по гл. переместиться) уларыйыы, сыҕарыйыы, көһүү.

сов. разг. 1. (переправиться) туораа; перебраться через реку өрүһү туораа; 2. (переселиться, переместиться) көс, көһөн бар.

сов. 1. (быстро переместиться) ойон тиий, ойутан тиий; 2. перен. тиий, баар буола түс; я мысленно перенёсся в детские годы мин санаабар оҕо сааспар баар буола түстүм.

сов. 1. (переместиться, заслоняя собой) саба түс, саба халый; надвинулись тучи былыттар саба халыйдылар; 2. (подступить) ыга кэл; 3. перен. (о времени, о событиях) тиийэн кэл; старость надвинулась кырдьар саас тиийэн кэллэ.

сов. 1. кого-что суруй, ойуулаа, ойуулаан көрдөр; красочно описать события событиелары көстөн турар курдук ойуулаан көрдөр; описать местный говор олохтоох говоры суруй; 2. что уоппустаа; описать имущество үбү малы уоппустаа; 3. что, мат. (таһынан) суруй; описать окружность вокруг квадрата квадрат таһынан эргимтэтэ суруй; 4. что (переместиться по кривой) суруй, суруйан хамсаа; описать дугу дугата суруйан хамсаа.

сов. 1. (наверх) өрө таҕыс, ере кет; подняться по лестнице кирилиэһинэн ере таҕыс; 2. (переместиться выше) көтөҕүлүн; занавес поднялся быыс көтөҕүлүннэ; 3. (встать) тур; он поднялся уходить кини бараары турда; подняться с постели 1) (проснуться) уһуктан тур; 2) (после болезни) үтүөр, үтүөрэн тур; 4. перен. (восстать) ере тур; 5. (повыситься в уровне) эбилин.үрдээ.уөһэ таҕыс; водав реке подняласьөрүскэ уу эбилиннэ; 6. (увеличиться) үрдээ, өрө таҕыс; производительность труда поднялась "үлэ оҥорумтуота өрө таҕыста; 7. (о тесте) көтөҕүлүн, таҕыс; пирог хорошо поднялся бөруөк үчүгэйдик көтөҕүллүбүт; 8. (начаться, возникнуть) тур, үөдүй; поднялся сильный ветер күүстээх тыал турда; 9. перен. (улучшиться) өрө көтөҕүлүн; настроение поднялось санаата өрө көтөҕүлүннэ.

сов. I, (переместиться) аас, бар, тарҕан; пройти через лес тыаны аас; 2. кого--что и без доп. (не задерживаясь) аас, аапа бар; пройти мимо дома дьиэ таһынан аас; 3. (распространиться) бар, тарҕаа; прошёл слух сурах барда; 4. (об осадках) түһэн аас; ночью прошёл дождь түүн ардах түһэн ааспыт; 5. (продвинуться через что-л.; просочиться) аас, киир; өтөн таҕыс; пройти в дверь аантга киир; чернила прошли сквозь бумагу чэрэниилэ кумааҕыны өтөн таҕыста; 6. (протянуться) аас, бар; скоро здесь пройдёт железная дорога сотору манан тимир суол ааһыа; 7. разг. (оказаться принятым) аас, киир, та-лылын; пройти в состав комиссии комиссия састаабыгар киир; 8. что, через что (испытать) аас, көр; пройти трудности ыарахаттары аас; 9. (о времени, событиях) аас; праздник прошёл бырааһынньык ааста; 10. что (выполнить) бар, аас; пройти практику практиканы бар; II. что, разг. (изучить) бар; пройти по литературе новую тему литератураҕа саҥа теманы бар; 12. (прекратиться, исчезнуть) аас; боль в ноге прошла атаҕым ыарыыта ааста.