сов. что наһаа күүрт, наһаа тыҥат; перенапрячь силы күүскүн наһаа тыҥат.

гл
ууннары тардар, чиккэтэр; тыҥатар

сов. что 1. (чувство и т. п.) сытыырхат, бэргэт; 2. (сделать более напряжённым) сытыырхат, тыҥат, күүркэт; обострить отношения с кем-л. кими эмэ кытта сыһыаҥҥын күүркэт.

нареч. разг. 1. көнөтүк, быһа; идти напрямик быһа бар; 2. перен. быһаччы, туруору, сирэйгэ; сказать напрямик сирэйгэ эт. напрясть сов. что, чего хат, өр, өрүтэлээ. напрячь сов. что 1. күүрт, тыҥат; напрячь мышцы былчыҥҥын күүрт; 2. перен. тыҥат, түм, ... сатаа; напрячь все силы туох баар күүскүн түм; напрячь слух истэ сатаа.

сов. 1. что (воздухом и т. п.) үр, үрэн тыҥат; надуть мяч мээчиги үр; ветер надул паруса тыал баарыһы үрэн тыҥатта; 2. что, чего, безл. тип; ветром надуло пыль тыал быылы типтэ; 3. безл. разг. (вызвать простуду) дэлби үр; надуло в ухо кулгаахпын дэлби үр-дэрдим; 4. кого, разг. (обмануть) албыннаа, отуойкаҕа олорт; # надуть губы кыыһыран толлой.

сов. что 1. тарт, тиирэ тарт, чиркэччи тарт, тыҥат; натянуть струны струна-лары тарт; натянуть верёвку быаны чиркэччи тарт; 2. (одеть, обуть) (тиирэ) кэт, (тиирэ) анньын; натянуть сапог на ногу саппыкыны (атаххар) кэт; 3. саба тарт; натянуть на себя одеяло суорҕаны саба тардын.

сов. 1. что (сделать более плотным) чиҥэт; уплотнить грунт буорун чиҥэт; 2. кого-что разг. (заселить плотнее) сыҕай, сы-ҕайсыһыннар, ык; уплотнить квартиры квар-тиралары сыҕай, квартиралаахтары сыҕайсы-һыннар; 3. что (заполнить работой) чиҥэт, тыҥат; уплотнить рабочий день үлэ күнүн чиҥэт.

с. 1. (по гл. перенапрячь) наһаа күүрдүү, наһаа тыҥатыы; 2. (по гл. перенапрячься) наһаа күүрүү, наһаа тыҥааһын, наһаа ыгыллыы.

гл,сов
1. Тутта, тутуталаата (дьиэни-уоту, күрүөнү-хаһааны о.д.а.). 2. Настроил струны гитары, балалайки - гитара, балалайка струналарын, дорҕооннорун сөпкө дьүөрэлэһиннэрэн тыҥатта

с. 1. (по гл. натянуть) тардыы, тыҥатыы; 2. (по гл. натянуться) тардыллыы, тыҥааһын; 3. мед. эт тардыы, тирии тардыы; первичное натяжение маҥнайгы эт тардыы.