хааччах

м. буом, хааччах; снежный завал хаар буом.

с. турар хааччах (көнньүүһүнэҕэ эбэтэр хотоҥҥо биир сүөһүгэ).

м. 1. (действие) үүрүү (скота); күрэх (зверей); 2. (для скота) дал, хааччах; # быть в загоне ахсарыллыма, аанньа ахтыллыма.

ж. 1. (на дороге) буом, хааччах (суолу мэһэйдиир оҥоһук); 2. рогатки мн. перен. мэһэй, хааччах; ставить рогатки мэһэйдэс, хааччахтас; 3. (для метания чего-л.) арагаайка (оонньуур тэрил, булт тэрилэ, тааһы эбэтэр атын ыарахан синэрээти (дарабыынаны) ыраах ытарга аналлаах ачаахтаах маска тардыллыбыт эрэһиинэ быа).

прил. хааччаҕа суох, муҥура суох; неограниченные права муҥура суох быраап.

1. и. д. от хаай =; 2. 1) заключение; күлүүс хаайыыта тюремное заключение; 2) прям., перен. преграда, заслон, препона; тугу эмэ гынаары гыннаххына барыта хаайыы за что ни возьмись — везде препоны; 3) разг. время бездорожья, распутицы; өрүс хаайыыта время, когда по реке нет пути; 4) см. хааччах 1; 5) тюрьма || тюремный; хаайыы олоҕо тюремная жизнь.

күрүө, бүтэй, хааччах (сүөһү киирбэт-тахсыбат тутуута. К. арааһа элбэх: тутуллубут уратыларьшан-боотулу (тоһоҕолоро хатыйа анньыллар), үүт эбэтэр банана (үүттээх баҕаналардаах), сигэ эбэтэр тоһоҕо (кэккэлэһиннэри анньыллыбыт икки тоһоҕото икки эбэтэр үс сиринэн сигэнэн баайыылах, онно сиэрдийэтэ ууруллар), сылбах (мастары суксуруһуннары охторооһун) уо. д. а; аналларынан — от күрүөтэ, бурдук күрүөтэ, сайылык күрүөтэ уо. д. а. Атын сирдэргэ таас, кирпииччэ эгин бутэйдэри эмиэ туталлар.)

хаамыы хааччаҕа (станок чаастара, кыһар-быһар инструменнара үлэлииллэригэр наадалаах уһаты-туора сыҕарыҥнааһыннарын көрүллүбүт кээмэйиттэн аһары ыыппат оноһуу (устройство).)

м. 1. ист. гуманизм (Возрождение эпохатыгар киһи хааччаҕа суох сайдар прин-цибин көтөхпүт хамсааһын); 2. гуманизм (кипини ытыгылаапын); социалистический гуманизм социалистическай гуманизм.