восстание; кулуттар бастаанньалара восстание рабов.

ист. декабрист; декабристар восстаниелара восстание декабристов.

имеющий вооружение; вооружённый; сэбилэниилээх этэрээт вооружённый отряд; сэбилэниилээх саба түһүү вооружённое нападение; дойду сэбилэниилээх күүстэрэ вооружённые силы страны; сэбилэниилээх восстание вооружённое восстание.

прил. ахсынньытааҕы, ахсынньы; Декабрьское вооружённое восстание 1905 года 1905 сыллаах ахсынньытааҕы сэбилэниилээх бастаанньа.

сов. 1. кого ( умертвить) тыынын хаайан өлөр, тууйан өлөр; 2. кого-что, перен. (подавить) тумнар, саба баттаа; задушить восстание бастаанньаны саба баттаа; # задушить в объятиях ыга куус.

1. прич. от вооружить; 2. прил. сэбилэниилээх, сэбилэммит; вооружённый отряд сэбилэммит этэрээт; вооружённое восстание сэбилэниилээх өрө туруу; вооружённые силы сэбилэниилээх күүстэр; # вооружённым глазом көрөр прибордарынан (микроскобунан, биноклунан уо. д. а.); вооружённый до зубов тиийигэр тиийэ сэбилэммит.

сов. 1. что (слегка надавить) баттыы туе, баттаа; 2. кого (задавить) хампы баттаталаа, үлтү баттаталаа; 3. что (положить конец, прекратить) хам баттаа, саба баттаа; подавить восстание бастаанньаны хам баттаа; 4. что, перен. (преодолеть) кыан; подавить страх кутталгын кыан; 5. кого-что (привести в угнетённое состояние) хам баттаа, харааһыннар.

сов. 1. кого-что (с земли и т. п.) ыл, өрө тарт; поднять кошелёк с полу сиртэн саппыйаны ыл; 2. кого-что (удержать на весу) көтөх; поднять чемодан чымадааны кетех; 3. кого-что (наверх) таһаар; поднять вещи на третий этаж маллары үһүс мэндиэ-мэҥҥэ таһаар; 4. что (придать более высокое положение) өрө көтөх, өрө тут; поднять голову 1) тебеҕүн өрө көтөх; 2) перен. төбөҕүн өндөт, эрдий; 5. кого-что (заставить встать) туруор; поднять лошадь аты туруор; поднять с постели туруор; 6. что (повысить) үрдэт; поднять уровень воды уу таһымын үрдэт; 7. что (увеличить) үрдэт, өрө көтөх; поднять производительность труда үлэ оҥорумтуотун ерө көтөх; 8. что, перен. (улучшить) өрө кетех, тупсар; поднять дисциплину дьиссипилиинэни ере кетех; поднять настроение санаатын ере кетех; 9. кого-что, перен. (побудить к действию) ере туруор, туруор; поднять массы на борьбу за независимость маассаны тутулуга суох буолар иһин охсуһууга туруор; 10. что (начать) оҥор, тарт; поднять восстание бастаанньата оҥор; П. что (возбудить) кетех, тэрий; поднять вопрос о чём-л. туох эмэ туһунан боппуруоста кетех; 12. что (вспахать) тиэр, хоруй; поднять целину кырыс сири тиэр; # поднять глаза ере кер; поднять голос тылла кетех; поднять оружие сэриилэһэн бар; поднять паруса барарга оҥоһун; поднять на смех күлүү-элэк оҥоһун, күлүү гын.