прил. конспект курдук, кылгас; конспективное изложение конспект курдук кэпсээн биэрии.

конспект; лекция конспега конспект лекции; конспект курдук конспективный; конспект курдук суруйуу конспективное изложение.

и. д. от суруй =; суруйуу уруога урок письма; өйтөн суруйуу сочинение; аахпыттан суруйуу изложение; ыраастык суруйуу чистописание.

м. 1. (действие) кэпсээһин, ба-тыһыннаран кэпсээһин; пересказ прочитанного аахпыты кэпсээһин; 2. (изложение) кэп-сээпин; написать пересказ кэпсээһиннэ суруй.

1. прич. от обобщить; 2. прил. түмүллүбүт, түмэн оҥоһуллубут; обобщённое изложение материала матырыиаалы түмэн кэпсээһин; 3. прил. түмүллүбүт, түмүү; обобщённый образ түмүү образ.

прил. 1. (о местности) сылдьарга тоҕоостоох, киһи (сатаан) сылдьар; тропа, доступная только для пешеходов сатыы эрэ киһи сатаан сылдьар ыллыга; 2. тоҕоостоох, кыаллымтыа; доступные цены тоҕоостоох сыана; музеи должны быть доступны для масс музейдар маассаҕа тоҕоостоох буолуохтаах-тар; 3. (соответствующий возможностям кого-л.) кыаллар; 4. (понятный, доходчивый) өйдөнүмтүө, өйгө түһүмтүө; доступное изложение өйдөнүмтүө кэпсээһин; 5. (о человеке) аламаҕай, улахамсыга суох.

ж. 1. история; история СССР ССРС историята; опыт истории история опыта; 2. (изложение фактов) история; история чьей-л. жизни ким эмэ олоҕун историята; 3. (повествование) остуоруйа, кэпсээн, сэһэн; это длинная история ити уһун остуоруйа; 4. разг. (происшествие) история, түбэлтэ, суол; с ним произошла такая история кини оннук историяҕа түбэспиттээх; история болезни ыарыы историята; об этом история умалчивает шутл. ол туһунан история тугу да кэпсээбэт (кэпсэниллибэт); вечная история! мэлдьи ити курдук!

ж. 1. прям., перен. (направление) курс, тусхалланыы; взять (или держать) курс на юг соҕуруу диэки курста ыл, соҕуруу диэки тусхаллан; курс на индустриализацию индуст-риализациялааһыҥҥа курс; 2. (систематическое изложение) курс; курс истории история курса; 3. (цикл и ступень обучения); курс средней школы орто оскуола курса; перейти на второй курс иккис курска таҕыс; 4. курсы мн. (учебное заведение) курс, курстар; курсы шофёров шофёрдар курстара; 5. (ряд лечебных процедур) курс; курс водолечения уунан эмтээһин курса; 6. (валюты) курс, сыана; повышение курса рубля солкуобай курсун улаатыыта; # быть в курсе дела бил, билэ сырыт, (туох эмэ) кэнники балаһыанньатын бил.

прил. 1. (с тяжёлым грузом) ыарахан, ыарахан ыйааһыннаах, ыарахан таһаҕастаах; тяжеловесный железнодорожный состав тимир суол ыарахан таһаҕастаах састааба; 2. (о стиле, изложении) ыарахан, көнтөрүк, көлөттүгэс; тяжеловесная фраза көлөттүгэс этии.

прил. 1. тыыннаах; его родители ещё живы кини төрөппүттэрэ билигин даҕаны тыыннаахтар; 2. (оживлённый, подвижный) сытыы; көхтөөх; живой ребёнок сытыы оҕо; живая беседа көхтөөх сэһэргэһии; З. (подлинный, реальный) дьиҥнээх; живой пример героизма героизм дьиҥнээх холобура; живые факты дьиҥнээх чахчылар; 4. (занимательный) сэргэх, кэрэхсэтиилээх; живое изложение сэргэх кэпсээһин; 5. (жизненный) тыыннаах; живая идея тыыннаах идея; 6. (остро переживаемый) субу баар курдук, умнуллубат; живая обида умнуллубат хоргутуу; живое воспоминание ааспыты субу баар курдук санааһын; # живой вес тыыннаах ыйааһын; живая рана сиикэй баас; живая изгородь үүнээйи күрүө (маһы, ыарҕаны ыгыта олордуталаан күрүө оҥоруу); живая природа тыыннаах айылҕа (үүнээйилэр уонна хамсыыр харамайдар); живые цветы тыыннаах сибэкки; живая вода фольк. өлбөт мэҥэ уута; живой портрет тыыннаах мэтириэт (үүт үкчү); живого места нет бүтүн миэстэтэ суох; на живую нитку аатыгар эрэ оҥор (куһаҕаннык, көтүмэхтик); ни одной живой души ким да суох, ыт охсор киһи суох; задеть за живое таарый, орулҕатын хамсат; живой язык саҥарар тыл; ни жив ни мёртв өлөрдүү күттанан (тур), куттанан тыыньпг эрэ (тур).