м. 1. (пыл) омун-төлөн, тэбэнэ; 2. (запальчивость) ыгым быһыы, холуон быһыы.

прям., перен. остывать, простывать; чэй сойдо чай остыл; уоҕа сойдо его пыл остыл # суола сойдо его и след простыл.

1) мощь, сила; крепость; күүһүн-уоҕун үгэнигэр сылдьар он в расцвете сил; хараабат уох неослабевающая мощь; 2) крепость; кымыс уоҕа крепость кумыса; 3) темперамент; пыл, огонь; кыыһырбыт уоҕар тугу гынарын билбэт в пылу гнева он не ведает, что творит.

с. 1. (пыл, одушевление) үлүһүйүү, көтөҕүллүү; с увлечением рассказывать үлүһүйэн туран кэпсээ; 2. (повышенный интерес к чему-л.) умсугуйуу, кэрэхсээһин; 3. (влюблённость) умсугуйуу, тапталга ылларыы.

глодать, грызть; уҥуоҕу көмүллээ = глодать кость; уҥуохта көмүллээ , уоһахта салаа ирон. успокойся, умерь свой пыл-гнев (букв. погрызи кость, поёшь молозива).

1. (раскалённый воздух) итии, куйаас, сыралҕан; от печи несло жаром оһох сыралҕаннаах этэ; 2. разг. (горячие угли) чох; выгрести жар из печи оһохтон чоҕун хаһыйан таһаар; 3. (повышенная температура) эт итийиитэ, эт умайыыта; у ребёнка жар оҕо этэ итийбит; его бросило в жар кини этэ умайар; 4. перен. (рвение, пыл) омун, уох, төлөн; работать с жаром омуннаахтык улэлээ; # как жар горит уоттуу чаҕылыйар; поддать жару эбии күөртээн биэр; чужими руками жар загребать погов. туспа киһи илиитинэн итии чоҕу хостоо, тиитин охторторон, тииҥин ичигэстээ.