сов. 1. тыылын. тыыллаҥнаа; 2. субус, субулун, субуллан ис; потянулись обозы обуостар субустулар.

v. to stretch out, make trail; субулун= v. to trail; субуллаҕас a. stretched out, trailing

сов. 1. уун; к нему протянулись чьи-то руки киниэхэ ким эрэ илиилэрэ ууннулар; 2. (на какое-л. расстояние) тар-дылла сыт, тайаа, субулун; дорога протянулась на сотни километров суол сүүһүнэн ки-лометрынан тайыыр; 3. разг. (вытянуться) тыыллыы тэбэн сыт, чиркэйэн сыт; протянуться на кровати кырабаакка тыыллыы тэбэн сыт; 4. разг. (продлиться) бар, уһаа; доклад долго не протянется дакылаат уһуо суоҕа.

несов. 1. (протягиваться) тардылын, субулун; 2. (растягиваться) уун, тэний; резина хорошо тянется эрэһиинэ үчүгэйдик уунар; 3. (простираться) тэлгэн, нэлэй; за городом тянулась степь куорат таһыттан степь тэлгэнэн барара; 4. (продолжаться) тардылын, уһаа, тухары бар; болезнь тянется уже два месяца ыарыы икки ый тухары барда; 5. (протягивать руку, голову) уун, дьулус, талас; 6. (стремиться к кому-чему-л.) талас, тардыс, дьулус; ребёнок тянется к матери оҕо ийэтигэр талаһар; 7. разг. (стремиться сравняться с кем-л.) сырые, эккирэтис; тянуться за старшим братом убайгын сырые; 8. (двигаться один за другим) субус; по дороге тянулись стада суол устун үөр сүөһүлэр субуһаллара.

1, прич. от участить; 2. прил. түргэтээбит, субул; учащённое дыхание субул тыыныы; у него учащённый пульс кини тымырын тэбиитэ субул.

1) резать; перерезать; отрезать; килиэптэ быс = резать хлеб; баһын быс = обезглавить; ынахтар тиһигин быспакка субуллаллар коровы тянутся непрерывной цепью; 2) жать; бурдугу быс = жать хлеб; 3) кроить; былааччыйата быс = кроить платье; 4) уничтожать; лишать жизни; куобаҕы быстылар зайцев уничтожили; 5) перерезать, преграждать (напр. дорогу); 6) перен. делать прививку (против какой-л. болезни); куортан быһыы быс = сделать прививку против кори.

прил. 1. (густой, плотный) хойуу, симэ, чиҥ; частая изгородь симэ бутэй; частый лес хойуу ойуур; частая ткань чиҥ таҥас; 2. (быстрый) түргэн, субул, быыһа суох; частое дыхание субул тыыныы; частый огонь воен. быыһа суох ытыы; 3. (повторяющийся) чааста, субул; частые удары субул охсуулар; частые встречи чааста көрсүһүүлэр.

тыбыл, субул (ханнык эрэ хамсааһын эҥин бириэмэ биир кээмэйигэр хаста хатыланара.)

сыгынаал тыбыла, субула, имнэник тыбыла, субула (сыгынаал бириэмэ кээмэйигэр (сөкүүндэ5э) буолар хатыланыытын ахсаана.)

тыбыл, субул балаһата (сибээс биир эбэтэр хас даҕаны ханаала туһанар электромагнитнай эйэннээЬиннэрин биир күдьүс тыбыллара (частота). Т. б. түлүпүөн сибээһигэр 2 кГц, радионан биэриигэ 5-10 кГц, телевизорынан биэриигэ 6 МГц тиийэ буолар.)