сущ
тэҥнэбил

сущ.
тэҥҥэбил, тэҥҥээһин

алгебраический; алгебраическай тэҥнэбил алгебраическое уравнение.

м. эпитет, тэҥнэбил (предмети чаҕылхайдык быһааран көрдөрөр тыл).

квадратный; квадратнай метр квадратный метр; квадратнай скобка квадратная скобка; квадратнай тэҥнэбил мат. квадратное уравнение.

с. 1. тэҥнэһии, тэҥ буолуу; равенство сил күүстэр тэҥнэһиилэрэ; политическое равенство политическай өттүнэн тэҥ буолуу; 2. мат. тэҥнэбил.

ж. 1. мат. параллель (сырса сурааһын); 2. геогр. параллель (сир ишрын ньуурунан экваторга параллельнай гына ыытыллар курдук өйдөнөр сурааһын); 3. (сравнение, сопоставление) параллель, тэҥнэбил; провести параллель тэҥнэбиллэ оҥор, тэҥнээн көр.

с. 1. (действие) тэҥнээһин, тэҥнээн көрүү; 2. (выражение, фраза) тэҥнэбил, тэҥнээһин; # по сравнению с кем-чем-л. тэҥнээтэххэ, тэҥнээн көрдөххө; не идёт (ни) в (какое) сравнение или не поддаётся никакому сравнению хайдах да тэҥнэммэт, сатаан тэҥнэммэт (ордук үчүгэй, чыҥха атын).

с. 1. (по гл. уравнять) тэҥнээһин; уравнение в правах быраапка тэҥнээһин; 2. (по гл. уравняться) тэҥнэһии; 3. мат. уравнение, тэҥнэбил. уравнивать I несов. см. уравнять, уравнивать II несов. см. уровнять, уравниловка ж. разг. уравниловка, бкир мээнэ тэҥнээһин.

сов. что 1. (поставить рядом или в одно место) туруортаа, уурталаа, биир-гэ уур; составить стулья в угол устууллары муннукка туруортаа; 2. (создать, соединив части) оҥор; составить словарь тылдьытта оҥор; составить уравнение тэҥнэбиллэ оҥор; 3. (образовать, сформировать) тзрий; составить хор хорда тэрий; 4. (собрать) хомуй, мус; составить коллекцию марок мааркалар коллекцияларын мус; 5. перен. (добиться) оҥоһун, ситис; составить себе имя бэйэҕэр аатта-суолла ситис; 6. (создать мнение и т. п.) оҥоһун, үөскэтин; составить себе представление о ком-л. ким эмэ туһунан бэйэҕэр өйдөбүллэ оҥоһун; 7. (явиться чем-л.) буол; составить чьё-л. счастье ким эмэ дьоло буол; 8. (переставить сверху вниз) түһэр, аллара уур; составить цветы с подоконника на пол сибэккилэри түннүк сэҥийэтиттэн муостаҕа түһэр.