и. д. от хап =; хабылыгы хабыы игра в хабылык.

тэҥнэниллэрэ, хабаан- наһыылааҕа; соотносительность двух понятий икки өйдөбүл хабааннаһыылаахтара.

м. 1. эргитии, курдааһын, хабыы; охват рабочих завода социалистическим соревнованием завод рабочайдарын социалистическай куоталаһыынан хабыы; 2. воен. эргийэн ылыы; охват противникаөстөөҕүэргийэн ылыы.

м. хабыы (балык хабыыта); сегодня клёва не было бүгүн балык хаппата.

ж. 1. (действие) кырааскалааһын, кыраасканан сотуу, кырааска; 2. (цвет) дьүһүн, өҥ; пёстрая окраска эриэн дьүһүн; 3. перен. (оттенок) майгын, кырааска, хабаан.

м. 1. эгэлгэтэ, арааһа; оттенки красного цвета кыһыл өҥ эгэлгэлэрэ; 2. перен. (разновидность чего-л.) дэгэт; оттенки значения слова тыл суолтатын дэгэтэ; 3. перен. (слабое проявление чего-л.) быпыы, хабаан; он говорил с оттенком досады кини абарбыт быһыынан эттэ.

ж. 1. хаптал, ньуур; плоскость стола остуол ньуура; 2. ав. кынат; плоскость самолёта самолёт кыната; 3. (область, сфера) хабаан, өрүт; рассмотреть вопрос в другой плоскости боппуруоһу атын өттүнэн көр; # катиться по наклонной плоскости таҥнары түһэн ис.

ж. 1. тенденция, хабаан, тардыһыы (сүрүн хайысха); демократические тенденции советской литературы советскай литература демократическай хабааннара; агрессивные тенденции агрессияҕа тардыһыы; 2. (предвзятая идея) тенденция, бэйэттэн соҥнооһун (уус-уран образтан тахсыбат, ааҕааччыга эрдэттэн соҥнонор идея).

несов. 1. к чему, физ. тардылын; тяготеть к Земле Сиргэ тардылын; 2. к кому--чему (иметь влечение) тардыс, хабаатын; тяготеть к наукам наукаҕа тардыс; 3. над кем-чем, перен. (угнетать, подавлять) ыарык буол, хам баттаа, бапылаа.

ж. 1. (приём, которым хватают что--либо) туттуу; 2. перен. (способ действия, манера) майгы, хаан; хватка у него железная кини кытаанах хааннаах; 3. (уменье, ловкость) тутуу, тутуу-хабыы; хватка в работе үлэҕэ тутуулаах буолуу.