с. 1. хонуу, баапына, бурдук сирэ; 2. физ. хонуу; электромагнитное поле электромагнитнай хонуу; 3. перен. (фон) хонуу, урсун; 4. поля мн. (в книге и т. п.) хонуу, ыраас кытыы; отогнуть поля тетради тэ- тэрээт хонуутун бук тут; 5. поля мн. (у шляпы) тэллэгэр, кытыы; шляпа с широкими полями кэтит тэллэгэрдээх сэлээппэ; # поле боя кыргыһыы хонуута, кыргыһыы толооно.

көнуллээнэр халбаҥнааһын хонуута (оҥоһук нуорма иһинэн халбаҥныыр саамай улахан уонна кыра кээмэйдэрин араастарын ойуулаан көрдөрүллүбүт көстүүтэ.)

иилсии ньуура (тиистээх көлөһө тииһин атын көлөһө тииһин кытта иилсэр сирэйэ а. э. тиис үлэлиир ньуура.)

магнит хонуута (магниттаах матырыйаалы эбэтэр электрйчествоны аһарааччыны тулалыыр эйгэ.)

быһыы итийиитин хонуута (дэтээли быһыы (чочуйуу) кэмигэр таҥастанар эттик итиэннэ улэлиир инструмент быһаҕа аалсыытыттан итийиилэрэ тарҕанар хартыыната.)

электричество хонуута (электричество сүүрээнин тула үөскүүр күүрүүлээх эйгэ. Э. х-гар түбэспит электрическэй иитиилэр бэйэ-бэйэлэрин тардыһаллар эбэтэр төттөрү анньыһаллар.)

электромагнит хонуута (электричество уонна магнит хонууларарын дьайыыларыт-тан үөскүүр күүрүүлээх эйгэ.)

быһыы (кыһыы (күүһэ) — быһыы (кыһыы) кэмигэр быһар-кыһар инструмент инники уонна кэнники ньуурдарыгар дьайар күүстэр геометрическай сууммалара.)

быһыы (кыһыы (эргимтэлии күүһэ) — быһыы (кыһыы) күүһүн дэтээл эргичийэр сүрүнүгэр туруору хайысхалаах хапталга дьайар сорҕото.)

быһыы (кыһыы (усталыы күүһэ) — быһыы (кыһыы) күүһүн дэтээл эргҥчийэр сүрүнүгэр уһаты дьайар copgoro.)

быһыы түргэнэ (быһар инструмент быһар биитэ быһыллар ньуур устун бириэмэ кээмэйигэр сыҕарыйыытын кэринэ.)

быһыы-кыһыы түөрүйэтэ (матырыйаалы быһан-кыһан танастааһын (чочуйуу, кыһыы, үүттээһин, эрбээһин о. д. а.) физическэй төрүттэрин, күүс, итийии, көөбүл үөскүүр сокуоннарын, быһар-кыһар инструменнар уратыларын, элэйиилэрин, төһө түргэнник үлэлиир кыахтаахтарын үөрэтэр-чинчийэр үөрэх (наука).)

I м. муоста, дьиэ муостата.
II м. биол. атыыра-тыһыта (животных); эр киһитэ-дьахтара (человека).

сущ
(мн. ч. нет)
литр аҥара

I (пол-) холбуу тыллар бастакы чаастара, суолтатынан "аҥар" диэн тылга сөп түбэһэр, хол. полчаса чаас аҥара; пол-оборота эргиир аҥара.
II холбуу тыллар бастакы чаастара, суолтатынан "боломуочуйалаах" диэн тылга свп түбэһэр, хол. полпред боломуочуйалаах представитель.

ж. эҥэр; # из-под полы кистээн, кистии-саба.