сущ
хаамыы

сущ.
хаамыы; хардыы
широкий шаг - киэҥ хардыы

м. I. хаамыы; атыл, хардыы (как мера длины); замедлить шаг хаамыыгын бытаарт; 2. перен. (поступок) хардыы; ответственный шаг эппиэттээх хардыы; 3. перен. (этап в развитии чего-л.) хардыы; 4. тех. эргиир; шаг винта биинтэ эргиирэ; # на каждом шагу хас хардыы аайы; первые шаги маҥнайгы хар-дыылар, саҕалааһын; в двух шагах отсюда мантан аҕыйах хаамыылаах сиргэ (олох чугас); не отходить ни на шаг от кого-л. атыл да арахсыма, хардыы да тэйимэ; не отступать ни на шаг биир да хардыыны чугуруйума; шаг за шагом"бииртэн биир хардыынан, улам--улам; ни шагу дальше мантан антах биир да хардыыны; ни шагу назад кэннинэн биир да хардыыны.

хаамыы (биир ааттаах элэмиэннэр, туочукалар эбэтэр сүрүннэр икки ардыларын ырааҕа. Холобур, биинтэлии быһыы, тиистээх көлөһө тиистэрин эбэтэр сөкүлүөпкэлэр икки ардыларын кээмэйэ.)

эриир, биинтз хаамыыта (биинтэ сэргэсгэһэ сьггар тиистэрин икки ардын ыраада (кээмэйэ).)

сущ
биинтэ

м. 1. биинтэ; ввинтить винт биинтэни эрийэн киллэр; 2. (самолёта, парохода) биинтэ, салбах; гребной винт эрдинэр бииитэ.

биинтэ (1. Инструмент эбэтэр механизм эрийэн киллэриллэр-таһаарыллар силииндирдии, хам-түм куонустуу тас быһыылаах дэтээлэ; 2. Тугу эмэ туохха эмэ хам туттарарга, хомуйарга аналлаах Tohogo курдук кыра дэтээл. Умнаһын тас ньууругар эридэһиктээх (резьба) уонна ис эрэдэһиктээх үүккэ эрийэн киллэриллэр. Б. эридэһигэ үксэ уна, хам-түм ханас эрийиилээх буолар. Киирэр уһуга үксүн силииндир курдук, үөһээ өттүгэр оҥоһуллар сэлээпэтэтэ хайа быһыылаах.)

салгын биинтэ-тэ, салбах, пропеллер (хамсатааччы күүһүнэн салгыны ытыйан көтөр аппарааты көтөҕөр оҥоһук (движитель).)

эрэдэһин быһыы ситэтэ суода (эрэдэһин сорох суолаҕа уонна биитэ (туора быһа охсуута) ситэ таһаарыллыбатах а. э. дьэшшэктээх быһыллыыта-оноһуллуута.)

биинтэ, эрэдэһик, эриир, эрэдэһин саба (биинтэ биир эргиирин биитэ.)

биинтэни бохсордооһун, бохсуу (биинтэлээх дэтээл үлэлиир кэмигэр бэйэтэ өһүллэрин мэһэйдиир, бохсор ньыма — кытыытын ньыччы охсон хомуруу Скернение), иһэрдии о. д. а..)